Katalog praw pacjenta obejmu prawo pacjenta do opieki duszpasterskiej. Prawo to jest szczególnie ważne w okresie świątecznym oraz w sytuacji zagrożenia życia pacjenta. Podkreśla się także, że realizacja potrzeb religijnych przez pacjentów ma również walor terapeutyczny. Na czym polega prawo pacjenta do opieki duszpasterskiej?
Prawo pacjenta do opieki duszpasterskiej
Pacjent przebywający w podmiocie leczniczym wykonującym działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej (czyli np. szpital) ma prawo do opieki duszpasterskiej. Oznacza to, że szpital zobowiązany jest do umożliwienia pacjentom kontaktu z duchownym w szpitalu oraz zapewnienia miejsca odbywania praktyk religijnych (np. modlitwy) takiego jak kaplica szpitalna.
Choć to katolicyzm jest najpopularniejszą religią w Polsce prawo pacjenta do opieki duszpasterskiej obejmuje także inne religie. Oznacza to, że każdy kościół i związek wyznaniowy działający w Polsce może podjąć współpracę z państwem celem zapewnienia chorym opieki duszpasterskiej przez swoich kapłanów. Szpital nie ma obowiązku na własną rękę organizować opiekę duchownych wszystkich kościołów i związków wyznaniowych w Polsce. Obowiązkiem szpitala jest natomiast umożliwienie takiego kontaktu w sytuacji gdy dany kościół lub związek wyznaniowy taką opiekę będzie chciał zapewnić.
W przypadku Kościoła Katolickiego zasady realizacji prawa pacjenta do opieki duszpasterskiej religii katolickiej uregulowane zostały w Konkordacie, zgodnie z którym Rzeczpospolita Polska zapewnia warunki do wykonywania praktyk religijnych i korzystania z posług religijnych osobom przebywającym w zakładach penitencjarnych, wychowawczych, resocjalizacyjnych oraz opieki zdrowotnej i społecznej, a także w innych zakładach i placówkach tego rodzaju. Celem realizacji tego prawa biskupi diecezjalni kierują kapelanów, którzy zatrudniani są przed poszczególne szpitale.
Umożliwienie kontaktu z duchownym
Prawo pacjenta do opieki duszpasterskiej przejawia sie przede wszystkim w możliwości kontaktu z duchownym – wspólnej modlitwie i innych praktykach religijnych. W szczególności w sytuacji pogorszenia się stanu zdrowia lub zagrożenia życia szpital jest obowiązany umożliwić pacjentowi kontakt z duchownym jego wyznania. Gdy pacjent nie jest w stanie samodzielnie wezwać kapłana a doszło do pogorszenia stanu zdrowia pacjenta szpital powinien na prośbę pacjenta wezwać kapłana. nie jest konieczne aby pogorszenie stanu zdrowia pacjenta było rzeczywiste – wystarczy, że w mniemaniu pacjenta do takiego pogorszenia stanu zdrowia doszło.
W przypadku pacjentów nieprzytomnych duchowny powinien podjąć próby uzyskania informacji co do wyznania pacjenta. Kapłan może uzyskać takie informacje od rodziny pacjenta lub posiadanych przez pacjenta symboli religijnych. W wypadku ustalenia, że pacjent jest odmiennego wyznania niż kapłan lub jest ateistą kapłan powinien odstąpić od czynności duszpasterskich takich jak sakrament namaszczenia chorych. W razie niemożności ustalenia wyznania oraz ewentualnego oczekiwania chorego co do objęcia go opieką duszpasterską, można objąć go działalnością duszpasterską, przynajmniej do czasu, kiedy nie będzie w stanie samodzielnie wypowiedzieć się w tym zakresie.
Informacja o opiece duszpasterskiej
Szpital powinien w sposób jasny i klarowny poinformować swoich pacjentach o możliwości realizacji ich praw do opieki duszpasterskiej. Informacja taka może zostać przekazana w formie plakatów zawierających informacje o sprawowanej opiece duszpasterskiej, godzinach posługi duchownego, przyjmowania sakramentów, odbywania nabożeństw, lokalizacji kaplicy szpitalnej. Opieka taka powinna uwzględniać pracę szpitala tak aby umożliwić pacjentom faktyczny udział w praktykach religijnych.
Koszty opieki duszpasterskiej
Koszty opieki duszpasterskiej w szpitalu ponosi szpital. Koszty te nie mogą natomiast obciążać ani pacjenta ani dochowanego. Koszty prawa pacjenta do opieki duszpasterskiej obejmują m.in. zatrudnienie kapelana czy utrzymanie kaplicy szpitalnej. Na chwilę obecną prawo nie przewiduje wyjątków od tej zasady.
Oczywiście niezależnie od faktycznych kosztów ponoszonych przez szpital pacjent korzystający z opieki duszpasterskiej może złożyć dobrowolny datek lub ofiarę na rzecz swojego kościoła lub związku wyznaniowego.
Katalog praw pacjenta
- Prawo pacjenta do świadczeń zdrowotnych
- Prawo pacjenta do informacji
- Prawo do zgłaszania działań niepożądanych produktów leczniczych
- Prawo pacjenta do tajemnicy informacji z nim związanych
- Prawo pacjenta do wyrażenia zgody na udzielenie świadczeń zdrowotnych
- Prawo do poszanowania intymności i godności pacjenta
- Prawo pacjenta do dokumentacji medycznej
- Prawo pacjenta do zgłoszenia sprzeciwu wobec opinii albo orzeczenia lekarza
- Prawo pacjenta do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego
- Prawo pacjenta do opieki duszpasterskiej
- Prawo pacjenta do przechowywania rzeczy wartościowych w depozycie
ADWOKAT | DOKTOR NAUK PRAWNYCH | ADIUNKT W AKADEMII WSB
Założyciel i partner w Kancelarii GC Adwokaci. Mecenas Marcin Chowaniec specjalizuje się w prawie karnym, ze szczególnym uwzględnieniem spraw z zakresu błędów medycznych i procesów odszkodowawczych. Reprezentuje także nauczycieli akademickich w postępowaniach dyscyplinarnych wszystkich szczebli oraz personel medyczny przed Sądami Lekarskimi, Sądami Pielęgniarek i Położnych oraz Rzecznikami Odpowiedzialności Zawodowej. Prowadzi wykłady dla studentów prawa z postępowania karnego, ćwiczenia z logiki prawniczej, oraz konwersatoria dla studentów kierunku lekarskiego dotyczące tematyki praw pacjenta i błędów medycznych.