Demoralizacja nieletniego stanowi jedną z podstawowych przesłanek stosowania wobec nieletniego środków wychowawczych i środka poprawczego wynikających z ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich. Czym jest demoralizacja nieletniego? Kiedy mamy z nią do czynienia? I co najważniejsze jakie są jej skutki?
Czym jest demoralizacja nieletniego?
W polskim prawie nie istnieje prawna definicja demoralizacji nieletniego. W taj sytuacji należy się oprzeć na słownikowej definicji demoralizacji, którą należy traktować jako odrzucenie obowiązujących norm moralnych, prowadzące do łamania prawa, rozwiązłości obyczajów itp., czyjeś działania lub zachowanie powodujące u innych odrzucenie takich norm (tak Słownik Języka Polskiego PWN). Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich wskazuje jednak przykładowe wyliczenie sytuacji gdy będziemy mieć do czynienia z demoralizacją nieletniego. W szczególności będzie to:
- naruszanie zasad współżycia społecznego
- popełnienie czynu zabronionego
- systematyczne uchylanie się od obowiązku szkolnego lub kształcenia zawodowego (wagarowanie)
- używanie alkoholu lub innych środków w celu wprowadzenia się w stan odurzenia (narkotyki lub dopalacze)
- uprawianie nierządu
- włóczęgostwo
- udział w grupach przestępczych
Nie są to oczywiście wszystkie sytuacje gdy będziemy mieć do czynienia z demoralizacją. Używanie przez nieletniego wulgarnego słownictwa, palenie papierosów czy udział w destrukcyjnych subkulturach lub sektach itp. również może zostać uznane za przejaw demoralizacji,
Jakie są skutki demoralizacji nieletniego?
Zgodnie z prawem każdy, kto stwierdzi istnienie okoliczności świadczących o demoralizacji nieletniego ma społeczny obowiązek odpowiedniego przeciwdziałania temu, a przede wszystkim zawiadomienia o tym rodziców lub opiekuna nieletniego, szkoły, sądu rodzinnego, Policji lub innego właściwego organu. Podkreślenia wymaga jednak, że zaniechanie tego obowiązku nie niesie żadnych negatywnych skutków dla osoby, która zaniechała tego obowiązku. Prawo nie określa formy zawiadomienia i nie przewiduje terminu, w którym powinno nastąpić zawiadomienie. Zawiadomienie może więc być zawiadomieniem pisemnym lub ustnym.
Szkoła, Policja lub inny organ po otrzymaniu zawiadomienia o podejrzeniu demoralizacji nieletniego przesyłają zawiadomienie do sądu rodzinnego, który wszczyna postępowanie w sprawach nieletnich. Po przeprowadzeniu postępowania sąd, w wypadku stwierdzenia, że nieletni przejawia zachowania świadczące o jego demoralizacji, może zastosować wobec takiego nieletniego środki wychowawcze takie jak zastosowanie nadzoru kuratora czy umieszczenie w młodzieżowym ośrodku wychowawczym albo w rodzinie zastępczej zawodowej itd. Sąd może orzec również w wyjątkowych sytuacjach środek poprawczy – umieszczenie nieletniego w zakładzie poprawczym.
Czy tylko postępowanie w sprawach nieletnich?
W wypadku stwierdzenia przejawów demoralizacji u nieletniego zasadniczy wpływ na wychowanie i powstrzymanie demoralizacji mają rodzice nieletniego i ich postawa wobec dziecka. Rodzice stwierdzając przejawy demoralizacji u swojego dziecka mogą szukać pomocy również u takich instytucji jak poradnia psychologiczno-pedagogiczna, ośrodki pomocy społecznej, lecznica socjoterapeutyczna, wolontariusze czy streetworkerzy.
Czytaj więcej o podstępowaniu w sprawach nieletnich
ADWOKAT
Założyciel i partner w Kancelarii GC Adwokaci. Specjalizuje się w obsłudze kontraktów budowlanych i prawie zamówień publicznych. Prowadzi również sprawy cywilne, w szczególności z zakresu prawa umów, prawa rzeczowego i spadkowego.