Odroczenie wykonania kary jest rozwiązaniem dla osób skazanych, które z różnych względów nie mogą wykonywać kary bezpośrednio po skazaniu. Co zatem zrobić by nie trafić za kratki niedługo po usłyszeniu wyroku skazującego? Kto może skorzystać z dobrodziejstwa odroczenia wykonania kary? Jakie są warunki uzyskania odroczenia wykonania kary? Na te pytania odpowiadamy w niniejszym artykule.
Dla kogo odroczenie wykonania kary?
Odroczenie wykonania kary dostępne jest zarówno dla skazanych na karę pozbawienia wolności jak i dla skazanych na karę ograniczenia wolności. W każdym jednak przypadku podstawy orzeczenia odroczenia wykonania kary jak warunki odroczenia są inne. Odroczenie wykonania kary może mieć zastosowanie wyłącznie w przypadkach gdy kara jest jeszcze wykonywana.
W sprawie o odroczenie wykonania kary orzeka sąd, który wydał wyrok sprawie w I instancji. Sprawa o odroczenie wykonania kary toczy się na wniosek skazanego. Pamiętać należy aby taki wniosek został prawidłowo uzasadniony, a tezy w nim zawarte poparte odpowiednimi dowodami. To na skazanym ciąży bowiem obowiązek wykazania, że zachodzą przesłanki do odroczenia wykonania kary.
Odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności
Odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności następuje obligatoryjnie jeżeli skazany cierpi na chorobę psychiczną lub inną ciężką chorobę uniemożliwiającą wykonywanie tej kary. Przez ciężką chorobę należy rozumieć taki stan skazanego, w którym umieszczenie go w zakładzie karnym może zagrażać życiu lub spowodować dla jego zdrowia poważne niebezpieczeństwo. Takie obligatoryjne odroczenie trwa przez cały okres choroby skazanego.
Sąd może natomiast (fakultatywnie) odroczyć wykonanie kary pozbawienia wolności na okres do roku, jeżeli natychmiastowe wykonanie kary pociągnęłoby dla skazanego lub jego rodziny zbyt ciężkie skutki. W stosunku do skazanej kobiety ciężarnej oraz osoby skazanej samotnie sprawującej opiekę nad dzieckiem sąd może odroczyć wykonanie kary na okres do 3 lat po urodzeniu dziecka. Na tej podstawie wykonanie kary pozbawienia wolności może być odroczone m.in. celem zakończenia kuracji leczniczej, zdania ważnych egzaminów kończących cykl nauki, załatwienia bardzo ważnej sprawy majątkowej, inną chorobę skazanego, w związku z chorobą członka rodziny, wymagającego opieki, którą może zapewnić tylko skazany itp.
Inną sytuacją uzasadniająca odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności może nastąpić również z bardziej prozaicznych powodów – braku miejsc w zakładach karanych. Sąd w takiej sytuacji może odroczyć wykonanie kary pozbawienia wolności w wymiarze do roku, jeżeli liczba osadzonych w zakładach karnych lub aresztach śledczych przekracza w skali kraju ogólną pojemność tych zakładów; odroczenia nie udziela się skazanym, którzy dopuścili się przestępstwa z zastosowaniem przemocy lub groźby jej użycia, skazanym określonym w art. 64 § 1 lub 2 lub w art. 65 Kodeksu karnego, a także skazanym za przestępstwa określone w art. 197-203 Kodeksu karnego popełnione w związku z zaburzeniami preferencji seksualnych.
Odroczenie może być udzielone kilkakrotnie, jednak łączny okres odroczenia nie może przekroczyć roku, a w wypadku osoby skazanej samotnie sprawującej opiekę nad dzieckiem sąd może odroczyć wykonanie kary na okres do 3 lat po urodzeniu dziecka. Okres odroczenia biegnie od dnia wydania pierwszego postanowienia w tym przedmiocie.
Innymi podobnymi rozwiązaniami dla skazanego, poza odroczeniem wykonania kary pozbawienia wolności, jest przerwa w wykonywaniu kary pozbawienia wolności, a także wykonywanie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego.
Rozwiązanie dla skazanych na karę ograniczenia wolności
Kodeks karny wykonawczy przewiduje również możliwość odroczenia wykonania kary ograniczenia wolności. Sąd może odroczyć wykonanie kary ograniczenia wolności na czas do 6 miesięcy, jeżeli natychmiastowe wykonanie kary pociągnęłoby dla skazanego lub jego rodziny zbyt ciężkie skutki. Choć brzmienie przepisu jest zbliżone do regulacji odroczenia wykonania kary pozbawienia wolności to w tym wypadku “zbyt ciężkie skutki dla skazanego lub jego rodziny” będą rozumiane innaczej. Wynika to z odmiennego charakteru kary. W konsekwencji instytucja odroczenia wykonania kary ograniczenia wolności stosowana jest rzadko , w wyjątkowych sytuacjach takich jak choroba skazanego faktycznie uniemożliwiająca mu natychmiastowe wykonanie kary.
Obowiązkowo natomiast sąd odracza wykonanie kary ograniczenia wolności w razie powołania skazanego do czynnej służby wojskowej, do czasu ukończenia tej służby. W takim wypadku Sąd po zapoznaniu się z opinią dowódcy jednostki może zwolnić żołnierza od kary ograniczenia wolności nie przekraczającej 6 miesięcy, jeżeli okres odroczenia trwał co najmniej 6 miesięcy, a żołnierz w tym okresie wyróżnił się w wykonywaniu obowiązków służbowych albo wykazał się odwagą.
Problem z natychmiastowym wykonaniem kary grzywny
W wypadku kary grzywny instytucja odroczenia wykonania kary wygląda nieco odmiennie. Jeżeli bowiem natychmiastowe wykonanie grzywny pociągnęłoby dla skazanego lub jego rodziny zbyt ciężkie skutki sąd może rozłożyć grzywnę na raty na czas nieprzekraczający 1 roku, licząc od dnia wydania pierwszego postanowienia w tym zakresie. W wypadkach zasługujących na szczególne uwzględnienie, a zwłaszcza wówczas, gdy wysokość grzywny jest znaczna, można rozłożyć grzywnę na raty na okres do 3 lat.
Przy odroczeniu wykonania kary grzywny “zbyt ciężkie skutki dla skazanego lub jego rodziny” będą oznaczać w szczególności trudną sytuację materialną skazanego, uniemożlwiającą mu natychmiastową spłatę całości grzywny.
Rozwiązania dla skazanych
ADWOKAT
Założyciel i partner w Kancelarii GC Adwokaci. Specjalizuje się w obsłudze kontraktów budowlanych i prawie zamówień publicznych. Prowadzi również sprawy cywilne, w szczególności z zakresu prawa umów, prawa rzeczowego i spadkowego.