Niestety nie zawsze w związku małżeńskim wszystko układa się pomyślnie. Zdarzają się sytuacje, kiedy małżonkowie z powodu narastającego między nimi konfliktu nie chcą doprowadzić do rozwodu i obawiają się jego konsekwencji. Warto wówczas rozważyć mniej radykalną instytucję, czyli separację, która może wbrew pozorom poprawić relacje małżeńskie.
Co to jest separacja?
Separacja to środek prawny stosowany wówczas, gdy małżonkowie mają wątpliwości co do dalszej przyszłości. Nie jest tak radykalnym rozwiązaniem jakim jest rozwód.
Jakie są przesłanki orzeczenia separacji?
Główna przesłanka rozkładu pożycia jest złagodzona w porównaniu z rozwodem, ponieważ wymaga się tylko, aby rozkład ten był zupełny (art. 611KRO). Nie wymaga się jednak, aby zerwanie więzi między małżonkami było trwałe, czyli aby nie rokowało podjęcia kiedykolwiek wspólnego pożycia. Środkiem zaradczym w razie głębokiego konfliktu małżeńskiego, niemającego jeszcze znamion trwałości, a więc ostatecznego zerwania pożycia jest właśnie orzeczenie o separacji.
Separacja nie jest dopuszczalna, jeżeli wskutek niej miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków albo jeżeli z innych względów orzeczenie separacji byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego (art. 611§2 KRO).
Warto zaznaczyć, że jeżeli jedna strona będzie chciała separację, a druga rozwód wówczas sąd będzie orzekał o rozwodzie, o ile nie uzna tego żądania za uzasadnione.
Czy sąd orzeka o winie przy separacji?
W sytuacji, gdy separacja jest orzekana na wspólny i zgodny wniosek małżonków, sąd nie orzeka o tym, kto ponosi winę za rozkład pożycia. Natomiast jeżeli jedna ze stron wnosi o orzeczenie separacji, sąd bada, kto ponosi winę. Wówczas sąd podobnie jak w przypadku rozwodu może orzec: wyłączną winę jednej osoby, wspólną winę albo brak winy po obu stronach.
Jakie są skutki separacji?
Podkreślenia wymaga, iż małżeństwo mimo separacji trwa nadal. Innymi słowy, małżonek pozostający w separacji nie może zawrzeć małżeństwa i nie może powrócić do nazwiska noszonego przed zawarciem małżeństwa. W zakresie opieki nad dziećmi, alimentami i wspólnym mieszkaniem sąd orzeka o wszystkim, tak samo jak w przypadku rozwodu. Ma zatem obowiązek określić sposób wykonywania władzy rodzicielskiej, ustalić kontakty z dziećmi. Według przeważającego w doktrynie poglądu od osoby pozostającej w separacji oczekuje się również wierności drugiemu małżonkowi i ewentualny nowy związek może zostać potratowany jako zdrada małżeńska.
Wraz z orzeczeniem separacji powstaje rozdzielność majątkowa. Z mocy ustawy po zmarłym małżonku nie dziedziczy małżonek, który pozostawał z nim w separacji, chyba że został powołany w testamencie.
Czy jest możliwe zniesienie separacji?
Małżonkowie mogą w każdym czasie żądać zniesienia separacji, jednak sąd orzeknie o jej zniesieniu dopiero w razie zgodnego żądania obojga małżonków.
Prawomocne orzeczenie sądu znoszące separację małżonków powoduje jednoczesne ustanie jej skutków. Natomiast w niektórych kwestiach może okazać się konieczne odrębne orzeczenie sądu. Mianowicie, sąd rozstrzyga o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem. Odnośnie ustroju majątkowego po ustaniu separacji sąd orzeka tylko na zgodny wniosek małżonków. Samo prawomocne orzeczenie o zniesieniu separacji powoduje ustanie przymusowego ustroju rozdzielności majątkowej i powstanie ustawowego ustroju majątkowego. Jeśli małżonkowie chcą w dalszym ciągu pozostawać w rozdzielności majątkowej muszą w tym celu złożyć zgodny wniosek, wówczas sąd nie może orzec inaczej i utrzymuje nadal ten sam ustrój majątkowy.
PRAWNIK
Prawnik w Kancelarii GC Adwokaci. Specjalizuje się w prawie medycznym, rodzinnym i obsłudze firm.