KIO: tajemnica przedsiębiorstwa musi być wykazana
Zastrzeżenie tajemnicy przedsiębiorstwa stanowi jedno z istotniejszych uprawnień wykonawcy w toku postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Dlatego też tajemnica przedsiębiorstwa w orzecznictwie KIO jest często poruszanym i omawianym tematem. Jednym z zasadniczych wymogów stawianych skutecznemu zastrzeżeniu tajemnicy przedsiębiorstwa jest jej wykazanie. W niniejszym artykule przedstawiamy wybrane orzecznictwo KIO w tym przedmiocie.
KIO: tajemnica przedsiębiorstwa musi być wykazana
Tajemnicę przedsiębiorstwa trzeba wykazać
Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 30 października 2020 r. – KIO 2310/20
To na wykonawcy ciąży obowiązek przekonywującego i terminowego wykazania, że zastrzegane przez niego informacje stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa. Podkreśla się, że „wykazać” oznacza coś więcej niż tylko „wyjaśnić”. Użyte przez ustawodawcę w art. 8 ust. 3 zdanie pierwsze ustawy Prawo zamówień publicznych sformułowanie zobowiązujące wykonawcę do „wykazania”, że zastrzeżone informacje stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa należy rozumieć jako obowiązek „dowiedzenia”, że informacje te mają właśnie taki charakter. Podkreślić należy, że jawność postępowania jest zasadą postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, czyli ma ona pierwszorzędne znaczenie na wszystkich etapach postępowania. Wszelkie odstępstwa od tej zasady muszą być uzasadnione i udowodnione. Złożenie gołosłownych wyjaśnień, bez wskazania konkretnych dowodów, nie może być podstawą do jej ograniczenia. Przyjęcie odmiennej argumentacji pozwoliłoby wykonawcom biorących udział w postępowaniach dokonywanie zastrzeżeń jawności informacji zawartych w ofertach w każdym przypadku, w którym takie zastrzeżenie uznaliby za korzystne dla siebie, bez konieczności poczynienia jakichkolwiek wcześniejszych starań pozwalających na zachowanie poufności tychże informacji. Takie działanie prowadziłoby do nagminnego naruszania zasady jawności postępowania i – jako takie – byłoby zjawiskiem niekorzystnym i niebezpiecznym z punktu widzenia również takich zasad postępowania, jak zachowanie uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców.
KIO: tajemnica przedsiębiorstwa musi być wykazana
Ustawodawca w art. 11 ust. 2 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji przesądził, że zastrzegana informacja ma mieć charakter techniczny, technologiczny, organizacyjny przedsiębiorstwa lub inną posiadającą wartość gospodarczą. Zatem przesłanka „lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą” odnosi się nie tylko do informacji „innych”, ale także informacji technicznej, technologicznej i organizacyjnej. Zatem wobec brzmienia art. 8 ust. 3 ustawy – Prawo zamówień publicznych wykonawca zastrzegający pewne informacje jako tajemnicę przedsiębiorstwa zobowiązany jest do wykazania w uzasadnieniu zastrzeżenia również przesłanki „posiadania wartości gospodarczej”. Wymaga zauważenia, że pracodawca, który obawia się procederu tzw. podkupywania pracowników, może skorzystać z instrumentów bardziej adekwatnych niż czynienie odstępstw od zasady jawności postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, tj. możliwości zawierania z pracownikami umów o zakazie konkurencji czy kształtowania ich wynagrodzeń na odpowiednim poziomie.
Samo oświadczenie o zwarciu umów o zachowaniu poufności nie wystarczy
Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 3 listopada 2020 r. – KIO 2290/20
KIO: tajemnica przedsiębiorstwa musi być wykazana
dokonując oceny zastrzeżenia części oferty/dokumentów jako tajemnicy przedsiębiorstwa zamawiający obowiązany jest do całościowej i wszechstronnej analizy treści przedstawionego przez wykonawcę uzasadnienia. […] W szczególności nie zostały złożone dowody na potwierdzenie tego, że Konsorcjum B.B.B.C. faktycznie podjęło działania mające na celu zachowanie tych informacji w poufności – a nie że zastrzeżenie czynione jest jedynie celem utrudnienia konkurencyjnym wykonawcom podniesienia zarzutów przeciwko ofercie Konsorcjum. W zasadzie z treści wyjaśnień należy wnioskować, że takie działania w ogóle nie zostały podjęte. Konsorcjum B.B.B.C., poza lakonicznym stwierdzeniem: „Nie ulega jakiejkolwiek wątpliwości, iż składając ofertę w Postępowaniu podeliśmy (podjęliśmy) niezbędne działania w celu zachowania poufności poprzez właściwe oznaczenie części tajnej oferty”, wskazuje jedynie na zawarcie umów o poufności z kontrahentami, nie przedstawiając jednak na potwierdzenie tego żadnych dowodów. Powyższe czyni wyjaśnienia całkowicie gołosłownymi i nie mogącymi stanowić skutecznego zastrzeżenia tajemnicy przedsiębiorstwa. Należy podkreślić, że zasada jawności stanowi jedną z podstawowych zasad postępowania o udzielenie zamówienia i odstąpienie od niej dopuszczalne jest jedynie na zasadzie wyjątku w przypadku jednoznacznego i nie budzącego wątpliwości wykazania przez wykonawcę, że zastrzeżone przez niego informacje stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa.
KIO: tajemnica przedsiębiorstwa musi być wykazana
Sztampowe uzasadnienie nie wystarczy
Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 28 czerwca 2021 r. – KIO 1586/21
Tajemnica przedsiębiorstwa w orzecznictwie KIO (2020)
Obowiązek wykazania spełnienia przesłanek zastrzeżenia informacji jako tajemnica obciąża zastrzegającego je wykonawcę. Podkreślenia wymaga jednak, że uzasadnienie zastrzeżenia ma odnosić się do konkretnych informacji i służyć ma wykazaniu, że te konkretne informacje spełniają wymogi pozwalające utrzymanie ich w tajemnicy. Uzasadnienie takie nie może mieć zatem charakteru ogólnego. Tymczasem uzasadnienie zastrzeżenia tajemnicy Przystępującego, o ile rozbudowane, ma charakter ogólnikowy. W ocenie Izby słusznie stwierdzili Odwołujący zarzucając Przystępującemu posłużenie się „sztampowym uzasadnieniem” zastrzeżenia tajemnicy. Przystępujący przytoczył m.in. orzecznictwo Krajowej Izby Odwoławczej uzasadniając za jego pomocą możliwość zachowania niektórych informacji w tajemnicy. Przystępujący nie odniósł się jednak w żaden sposób do konkretnych elementów utajnionych części wyjaśnień. Zdaniem Izby uzasadnienie zastrzeżenia tajemnicy Przystępującego ma zatem charakter uniwersalny – w sposób pozorny pasuje do każdego zastrzeżenia określonych informacji jako tajemnica przedsiębiorstwa w dowolnym postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego.
Z tego też względu Izba uznała, że Przystępujący nie wykazał, że zastrzeżone informacje stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa i nakazała odtajnić wyjaśnienia ceny oferty złożone przez Przystępującego w ramach części VII postępowania.
KIO: tajemnica przedsiębiorstwa musi być wykazana
ADWOKAT
Założyciel i partner w Kancelarii GC Adwokaci. Specjalizuje się w obsłudze kontraktów budowlanych i prawie zamówień publicznych. Prowadzi również sprawy cywilne, w szczególności z zakresu prawa umów, prawa rzeczowego i spadkowego.