Uszkodzenie, zniszczenie cudzej rzeczy lub uczynienie jej niezdatnej do użytku może stanowić przestępstwo. W niniejszym artykule omawiamy czy każde zniszczenie, uszkodzenie cudzej rzeczy lub uczynienie jej niezdatnej do użytku jest karalne, jaka jest różnica pomiędzy zniszczeniem rzeczy a jej uszkodzeniem oraz jaka kara grozi za popełnienie takiego czynu.
Zniszczenie cudzej rzeczy, uszkodzenie czy uczynienie rzeczy niezdatnej do użytku?
Choć prawo w jednakowym stopniu penalizuje zniszczenie cudzej rzeczy, jej uszkodzenie jak również uczynienie jej niezdatną do użytku to ustalenie która z tych sytuacji miała miejsce może wpłynąć na orzeczony wymiar kary. Czasem odróżnienie zniszczenia rzeczy od jej uszkodzenia może okazać się rzeczą bardzo trudną. O zniszczeniu rzeczy możemy mówić gdy rzecz została całkowicie unicestwiona lub pozbawiona jej istotnych, pierwotnych cech użytkowych. W konsekwencji rzecz zniszczona nie może być używana zgodnie z jej pierwotnym przeznaczeniem – przykładem może być spalenie auta. Z uszkodzeniem rzeczy będziemy mieć do czynienia natomiast w sytuacji gdy pomimo naruszenia integralności rzeczy rzecz ta nadal będzie zdatna do do użytku zgodnie z jej pierwotnym przeznaczeniem, uszkodzenie zatem to „częściowe zniszczenie, spowodowanie powstania defektu (nawet niewielkiego), zepsucie itp.” (tak wyr. SN z dnia 17.5.2017 r. w sprawie o sygn. akt IV KK 145/17).
Odmienną sytuacją jest uczynienie rzecz niezdatnej do użytku. W tym bowiem przypadku sprawca nie narusza integralności rzeczy ale mimo to rzecz nie może już być używana zgodnie z jej pierwotnym przeznaczeniem. Przykładowo uczynieniem rzeczy niezdatną do użytku jest obsypanie brokatem sukni wieczorowej – co prawda suknia nie została zniszczona lub uszkodzona ale bez kosztownego, profesjonalnego czyszczenia nie nadaje się do użycia z jej dotychczasowym przeznaczeniem.
Kiedy niszczenie, uszkadzanie lub czynienie rzeczy niezdatną do użytku nie jest przestępstwem?
Nie każde zniszczenie, uszkodzenie lub uczynienie niezdatnej do użytku cudzej rzeczy jest karalne. Nie jest bowiem karalne niszczenie własnych rzeczy. Niestety, jak to w prawie bywa, od tej zasady istnieją rozliczne wyjątki. W szczególności nie można niszczyć rzeczy, która jest naszą współwłasnością albowiem traktowana jest ona jako cudza. Umyślne zniszczenie lub uszkodzenie własnej rzeczy, w zależności od okoliczności czynu i zamiaru sprawcy, może być zakwalifikowane także jako przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu powszechnemu (art. 163 § 1 lub 3 KK), jako oszustwo ubezpieczeniowe (art. 298 § 1 KK) lub jako przestępstwo udaremnienia lub uszczuplenia roszczeń majątkowych wierzycieli (art. 300 KK).
Zagrożenie karą
Wysokość potencjalnej kary za uszkodzenie, zniszczenie cudzej rzeczy lub uczynienie jej niezdatnej do użytku zależy od wartości wyrządzonej szkody. W wypadkach gdy szkoda przekracza wartość 500,00 złotych zagrożenie karą wynosi od 3 miesięcy do 5 lat pozbawienia wolności. W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
Gdy wyrządzona szkoda nie przekracza wartości 500,00 złotych możemy mówić o wykroczeniu, które zagrożone jest karą grzywny, kary ograniczenia wolności lub aresztu.
Jak określić wartość szkody?
W wypadku omawianego przestępstwa wartość szkody określa się poprzez ustalenie różnicy pomiędzy pierwotną wartością rzeczy a wartością rzeczy po dokonaniu uszkodzenia lub ewentualnie poprzez ustalenie wartości kosztów naprawienia rzeczy. Przykładowo w wypadku uszkodzenia drzwi poprzez oblanie je farbą szkoda nie będzie równa kosztom zakupu jednakowych drzwi albowiem takie drzwi dalej mogą spełniać swoją dotychczasową funkcję. W takim przypadku wartość szkody będzie równa kosztom wyczyszczenia drzwi lub różnicy pomiędzy wartością drzwi nieuszkodzonych a drzwiami z plamą farby.
ADWOKAT
Założyciel i partner w Kancelarii GC Adwokaci. Specjalizuje się w obsłudze kontraktów budowlanych i prawie zamówień publicznych. Prowadzi również sprawy cywilne, w szczególności z zakresu prawa umów, prawa rzeczowego i spadkowego.