Wobec rosnącego zagrożenia epidemią koronawirusa COVID-19 w dniu 20 marca 2020 r. wprowadzony ogłoszono stan epidemii. Oznacza to że za złamanie zasad kwarantanny grożą wyższe kary – nawet do 30 tyś. złotych grzywny.
Kwalifikacja prawna
W przypadku naruszenia zasad kwarantanny możemy mówić o naruszeniu art. 116 kodeksu wykroczeń, który przewiduje karę grzywny do 5 000 zł lub karę nagany. By mówić o dokonaniu wykroczenia z art. 116 k.w. wystarczy aby osoba podejrzewana o nosicielstwo zarazków choroby zakaźnej nie przestrzegała nakazów lub zakazów zawartych w przepisach o zapobieganiu tym chorobom lub o ich zwalczaniu albo nie przestrzega wskazań lub zarządzeń leczniczych wydanych na podstawie tych przepisów przez organy służby zdrowia.
art. 116 k.w. § 1. Kto, wiedząc o tym, że:
- jest chory na gruźlicę, chorobę weneryczną lub inną chorobę zakaźną albo podejrzany o tę chorobę,
- styka się z chorym na chorobę określoną w punkcie 1 lub z podejrzanym o to, że jest chory na gruźlicę lub inną chorobę zakaźną,
- jest nosicielem zarazków choroby określonej w punkcie 1 lub podejrzanym o nosicielstwo, nie przestrzega nakazów lub zakazów zawartych w przepisach o zapobieganiu tym chorobom lub o ich zwalczaniu albo nie przestrzega wskazań lub zarządzeń leczniczych wydanych na podstawie tych przepisów przez organy służby zdrowia,
podlega karze grzywny albo karze nagany.
Zgodnie z treścią rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie wykazu chorób powodujących powstanie obowiązku kwarantanny lub nadzoru epidemiologicznego oraz okresu obowiązkowej kwarantanny lub nadzoru epidemiologicznego z dnia 7 marca 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 376) choroba wywołana koronawirusem SARS-CoV-2 (COVID-19) stanowi chorobę zakaźną powodującą powstanie obowiązku kwarantanny lub nadzoru epidemiologicznego u osób chorych oraz osób zdrowych, które pozostawały w styczności z osobami chorymi na choroby zakaźne. W tej sytuacji koronawirus COVID-19 stanowi chorobę zakaźną w rozumieniu art. 116 k.w.
Przez pojęcie podejrzanego o nosicielstwo należy rozumieć jako osobę, u której nie występują objawy zakażenia ani choroby zakaźnej, która miała styczność ze źródłem zakażenia, a charakter czynnika zakaźnego i okoliczności styczności uzasadniają podejrzenie zakażenia. W przypadku koronawirusa za styczność ze źródłem zakażenia uzasadniającą podejrzenie zakażenia można już uznać samo przebywanie na obszarach objętych epidemią jak i kontakt z osobą zarażoną poprzez:
- Pozostawanie w bezpośrednim kontakcie z osobą chorą lub w kontakcie w odległości mniej niż 2 metrów przez ponad 15 minut.
- Prowadzenie rozmowy z osobą z objawami choroby twarzą w twarz przez dłuższy czas.
- Osoba zakażona należy do grupy najbliższych przyjaciół lub kolegów.
- Osoba mieszkająca w tym samym gospodarstwie domowym, co osoba chora, lub w tym samym pokoju hotelowym.
Wobec wprowadzenia obowiązkowej kwarantanny dla osób wracających do Polski od 15 marca 2020 r. należy uznać, że nieprzestrzeganie obowiązkowej kwarantanny stanowi nieprzestrzeganie nakazów lub zakazów o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Osoby nieobjęte obowiązkową kwarantanną dla powracających do kraju a objęte kwarantanną przez służby sanitarne również nie przestrzegając kwarantanny nie przestrzegają nakazów lub zakazów o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi a tym samym popełniają wykroczenie z art. 116 k.w.
Wykroczenie zarówno z art. 116 § 1, jak i § 2 można popełnić tylko umyślnie, tak w zamiarze bezpośrednim, jak i ewentualnym. Dodatkową płaszczyznę strony podmiotowej wyznacza wyrażony w § 1 wymóg, by sprawca wiedział o tym, że jest chory na chorobę zakaźną (podejrzany o taką chorobę), styka się z chorym na chorobę zakaźną (podejrzanym o taką chorobę), jest nosicielem (podejrzanym o nosicielstwo). Dla przyjęcia, że wymóg ten został zrealizowany, nie wystarczy powzięcie przez sprawcę podejrzenia danej okoliczności ani wyrażenie zgody na jej ewentualne istnienie.
Naruszeniem zasad kwarantanny jest w szczególności opuszczanie miejsca jej odbywania. Nie wyłącza odpowiedzialności za wykroczenie fakt, że objęty kwarantanną opuścił miejsce jej odbywania w celu zrobienia niezbędnych zakupów spożywczych czy aptecznych.
Mogą się natomiast zdarzyć sytuacje gdy opuszczenie miejsca odbywania kwarantanny stanowić będzie akt obrony koniecznej lub stanu wyższej konieczności, który wyłączy odpowiedzialność za wykroczenie. W szczególności będzie to mieć miejsce w sytuacjach gdy odbywający kwarantannę znajdzie się w realnym niebezpieczeństwie pozostawiając w miejscu odbywania kwarantanny np. w przypadku pożaru budynku.
Złamanie zasad kwarantanny, w szczególności poprzez opuszczanie miejsca odbywania kwarantanny stanowi wykroczenie z art 116 kodeksu wykroczeń i podlega karze. Wymaga podkreślenia, że opuszczenie miejsca odbywania kwarantanny w celu zrobienia niezbędnych zakupów spożywczych czy aptecznych nie usprawiedliwia naruszenia zasad odbywania kwarantanny i również stanowi wykroczenie.
Pamiętać należy również, że w przypadku gdy sprawca czynu wie, że jest nosicielem koronawirusa i naraża bezpośrednio inną osobę na zarażenie taką chorobą, na podstawie art 161 § 2 kodeksu karnego popełnia przestępstwo i podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
Podwyższone zagrożenie karą
Dotychczas wykroczenie z art. 116 k.w. zagrożone było karą grzywny do 5 000 zł lub karę nagany. Wobec rosnącego zagrożenia koronawirusem w dniu 20 marca 2020 r. zdecydowano się wprowadzić stan epidemii i podnieść karę za naruszenie zasad kwarantanny z 5 000 zł do 30 000 zł.
Pamiętać należy, iż kodeks wykroczeń nie przewiduje kary grzywny wyższej niż 5 000 zł. Wobec tego należy się spodziewać, że naruszenie zasad kwarantanny w związku z epidemią koronawirusa stanowić będzie nowy czyn zabroniony będący już przestępstwem. Zgodnie bowiem z art. 7 § 3 kodeksu karnego występkiem jest czyn zabroniony zagrożony grzywną powyżej 30 stawek dziennych albo powyżej 5000 złotych, karą ograniczenia wolności przekraczającą miesiąc albo karą pozbawienia wolności przekraczającą miesiąc. Ta okoliczność jest szczególnie ważna dla osób od których wymagana jest na gruncie zawodowym niekaralność – w tej sytuacji naruszenie zasad kwarantanny może skutkować skazaniem za przestępstwo umyślne i w konsekwencji statusem osoby karnej.
ADWOKAT
Założyciel i partner w Kancelarii GC Adwokaci. Specjalizuje się w obsłudze kontraktów budowlanych i prawie zamówień publicznych. Prowadzi również sprawy cywilne, w szczególności z zakresu prawa umów, prawa rzeczowego i spadkowego.