Na posiedzeniu Rady Polityki Pieniężnej w dniu 4 października 2023 r. Rada podjęła decyzję o obniżeniu stopy referencyjnej NBP o 0,25 pkt proc., tj. do poziomu 5,75 %. Nowe stopy procentowe obowiązywać będą od dnia 4 października 2023 r. To druga decyzja o obniżeniu stóp procentowych po podwyżkach wprowadzonych w ramach tarczy antyinflacyjnej. Decyzja ta będzie miała istotny wpływ na wysokość odsetek od 4 października 2023 r.
wysokość odsetek od 4 października 2023 r.
Rada podjęła decyzję o obniżeniu stopy referencyjnej NBP o 0,25 pkt proc., tj. do poziomu 5,75%. Jednocześnie Rada ustaliła następujący poziom pozostałych stóp procentowych NBP:
wysokość odsetek od 4 października 2023 r.
- stopa referencyjna 5,75% w skali rocznej;
- stopa lombardowa 6,25% w skali rocznej;
- stopa depozytowa 5,25% w skali rocznej;
- stopa redyskonta weksli 5,80% w skali rocznej;
- stopa dyskontowa weksli 5,85% w skali rocznej;
Uzasadnienie decyzji
wysokość odsetek od 7 września 2023 r.
W uzasadnieniu swojej decyzji Rada wskazała, że Koniunktura w gospodarce światowej pozostaje osłabiona. Jednocześnie utrzymuje się niepewność dotycząca perspektyw aktywności w największych gospodarkach. W strefie euro roczna dynamika PKB w II kw. 2023 r. ponownie spowolniła, przy czym w Niemczech była ujemna. Dane napływające w III kw. wskazują na dalsze pogorszenie koniunktury w strefie euro.
wysokość odsetek od 7 września 2023 r.
Towarzyszy temu dalszy spadek inflacji w wielu gospodarkach, przy czym w większości krajów roczna dynamika cen jest nadal podwyższona. Niższe ceny surowców wraz z ustąpieniem napięć w globalnych łańcuchach dostaw ograniczają presję cenową, co jest widoczne w spadku cen produkcji w wielu gospodarkach. Jednocześnie inflacja bazowa w większości gospodarek pozostaje podwyższona, choć stopniowo się obniża.
W ocenie Rady napływające w ostatnim czasie dane wskazują na mniejszą od wcześniejszych oczekiwań presję popytową, co będzie oddziaływać w kierunku szybszego powrotu inflacji do celu inflacyjnego NBP. Biorąc pod uwagę te uwarunkowania – a także opóźnienia, z jakimi decyzje w zakresie polityki pieniężnej wpływają na gospodarkę – Rada dokonała dostosowania stóp procentowych NBP, które będzie sprzyjać realizacji celu inflacyjnego NBP w średnim okresie. Rada podtrzymała ocenę, że szybszemu obniżaniu inflacji sprzyjałoby umocnienie złotego, które byłoby spójne z fundamentami polskiej gospodarki.
wysokość odsetek od 7 września 2023 r.
Dalsze decyzje Rady będą zależne od napływających informacji dotyczących perspektyw inflacji i aktywności gospodarczej.
Informację o poprzednio obowiązujących stopach procentowych i odsetkach znajdziesz tutaj.
Odsetki kapitałowe
Zgodnie z art. 359 § 2 kodeksu cywilnego jeżeli wysokość odsetek nie jest w inny sposób określona, należą się odsetki ustawowe w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 3,5 punktów procentowych. W tej sytuacji odsetki ustawowe od dnia 4 października 2023 r. wynosić będą 9,25 % w skali roku.
Strony stosunku prawnego mogą jednak odmienne ustalić wysokość odsetek kapitałowych. Nie mogą one jednak przekraczać wysokości tzw. odsetek maksymalnych. Zgodnie zaś z art. 359 § 2¹ kodeksu cywilnego maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie może w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych czyli 18,50% w skali roku.
wysokość odsetek od 4 października 2023 r.
Odsetki za opóźnienie
wysokość odsetek od 4 października 2023 r.
W przypadku świadczeń pieniężnych jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.
Zgodnie z art. 481 § 2 kodeksu cywilnego jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy. W tej sytuacji odsetki za ustawowe opóźnienie od dnia 4 października 2023 r. wynosić będą 11,25 % w skali roku.
Strony stosunku prawnego mogą jednak odmienne ustalić wysokość odsetek za opóźnienie. Nie mogą one jednak przekraczać wysokości tzw. odsetek maksymalnych za opóźnienie. Zgodnie zaś z art. 481 § 2¹ kodeksu cywilnego maksymalna wysokość odsetek za opóźnienie nie może w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie czyli 22,50% w skali roku.
wysokość odsetek od 4 października 2023 r.
Odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych
wysokość odsetek od 4 października 2023 r.
Ustawa o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych z dnia 8 marca 2013 r., która określa szczególne uprawnienia wierzyciela i obowiązki dłużnika w związku z terminami zapłaty w transakcjach handlowych, skutki niewykonania takich obowiązków oraz postępowanie w sprawie nadmiernego opóźniania się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych przewiduje odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych. Zgodnie z art. 4 pkt 3 lit. a i b ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych:
- w przypadku transakcji handlowych, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny będący podmiotem leczniczym – odsetki w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i ośmiu punktów procentowych;
- w przypadku transakcji handlowych, w których dłużnikiem nie jest podmiot publiczny będący podmiotem leczniczym – odsetki w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i dziesięciu punktów procentowych;
- 1 stycznia - do odsetek należnych za okres od dnia 1 stycznia do dnia 30 czerwca;
- 1 lipca - do odsetek należnych za okres od dnia 1 lipca do dnia 31 grudnia.
Odsetki za zwłokę od zaległości podatkowych i opłata prolongacyjna
wysokość odsetek od 4 października 2023 r.
Jeżeli w postępowaniu podatkowym po zakończeniu roku podatkowego lub innego okresu rozliczeniowego organ podatkowy stwierdzi, że podatnik mimo ciążącego na nim obowiązku nie złożył deklaracji, wysokość zaliczek jest inna niż wykazana w deklaracji lub zaliczki nie zostały zapłacone w całości lub w części, organ ten wydaje decyzję, w której określa wysokość odsetek za zwłokę na dzień złożenia zeznania podatkowego za rok podatkowy lub inny okres rozliczeniowy, a w przypadku niezłożenia zeznania w terminie – odsetki na ostatni dzień terminu złożenia zeznania, przyjmując prawidłową wysokość zaliczek na podatek.
Stawka odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych określana jest na podstawie art. 56 § 1 ustawy ordynacja podatkowa i jest równa sumie 200% podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego, ustalanej zgodnie z przepisami o Narodowym Banku Polskim, i 2%, z tym że stawka ta nie może być niższa niż 8%. Ponadto ustawa przewiduje stawkę obniżoną 50% oraz stawkę podwyższoną w wysokości 150% stawki odsetek za zwłokę.
Wobec obniżenia stopy oprocentowania kredytu lombardowego do poziomu 6,25% aktualnie odsetki za zwłokę od zaległości podatkowych wynoszą 12,50% w skali roku.
Opłata prolongacyjna stanowi opłatę wnoszoną przez podatnika, któremu na mocy decyzji organu podatkowego odroczono termin płatności podatku lub rozłożono na raty zapłatę podatku lub zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę i jest uiszczana w wysokości 50% stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych
wysokość odsetek od 4 października 2023 r.
Odsetki od zaległości składkowych
Odsetki za nieopłacone w terminie składki na ubezpieczenia oblicza się według tej samej zasady, jak w przypadku zaległości podatkowych (obowiązuje ta sama stopa odsetek, czyli równowartość dwukrotności podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego NBP oraz dwóch punktów procentowych, nie mniej jednak niż 8%). Aktualnie odsetki od zaległości składkowych wynoszą 14,50% w skali roku.
Odsetki za opóźnienie liczone są od następnego dnia po terminie płatności do dnia zapłaty należności (włącznie). Wyliczona kwota odsetek jest zaokrąglana do pełnych złotych.
ADWOKAT
Założyciel i partner w Kancelarii GC Adwokaci. Specjalizuje się w obsłudze kontraktów budowlanych i prawie zamówień publicznych. Prowadzi również sprawy cywilne, w szczególności z zakresu prawa umów, prawa rzeczowego i spadkowego.