Na posiedzeniu Rady Polityki Pieniężnej w dniu 4 stycznia 2022 r. Rada podjęła decyzję o podniesieniu stopy referencyjnej NBP o 0,50 pkt proc., tj. do poziomu 2,25 %. Nowe stopy procentowe obowiązywać będą od dnia 5 stycznia 2022 r. To kolejna decyzja o podniesieniu stóp procentowych od czasu ogłoszenia w Polsce stanu epidemii. Decyzja ta będzie miała istotny wpływ na wysokość odsetek od dnia 5 stycznia 2022 r.
wysokość odsetek od 5 stycznia 2022 r.
Rada podjęła decyzję o podwyższeniu stopy referencyjnej NBP o 0,50 pkt proc., tj. do poziomu 2,25%. Jednocześnie Rada ustaliła następujący poziom pozostałych stóp procentowych NBP:
- stopa referencyjna 2,25%;
- stopa lombardowa 2,75%;
- stopa depozytowa 1,75%;
- stopa redyskontowa weksli 2,30%;
- stopa dyskontowa weksli 2,35%.
Uzasadnienie decyzji
wysokość odsetek od 5 stycznia 2022 r.
W uzasadnieniu swojej decyzji Rada wskazała, że Inflacja w Polsce wzrosła w listopadzie 2021 r. do 7,8% w ujęciu rok do roku, a w ujęciu miesięcznym wyniosła 1,0%. Do wzrostu inflacji istotnie przyczynił się obserwowany w II połowie 2021 r. wzrost światowych cen surowców, w tym energetycznych i rolnych, rekordowy wzrost cen uprawnień do emisji dwutlenku węgla, rosnące ceny towarów, których podaż jest ograniczana przez globalne zaburzenia pandemiczne, a także dokonane już podwyżki cen energii elektrycznej i opłat za wywóz śmieci. W kierunku wzrostu inflacji oddziałuje także trwające ożywienie gospodarcze, w tym wzrost popytu stymulowany wzrostem dochodów gospodarstw domowych. Czynniki te wraz ze wzrostem regulowanych taryf na energię elektryczną, gaz ziemny i energię cieplną będą wpływały na utrzymanie się inflacji na podwyższonym poziomie również w 2022 r. Natomiast ograniczająco na inflację wpłynie obniżenie części stawek podatkowych w ramach tzw. Tarczy Antyinflacyjnej.
W dłuższej perspektywie nastąpi obniżenie inflacji, do czego przyczyni się oczekiwane wygaśnięcie części globalnych szoków podbijających obecnie dynamikę cen, a także podwyższenie stóp procentowych NBP. Jednocześnie jednak, wobec kontynuacji ożywienia krajowej aktywności gospodarczej oraz oczekiwanego utrzymywania się korzystnej sytuacji na rynku pracy, a także prawdopodobnie dłuższego oddziaływania zewnętrznych szoków na dynamikę cen, utrzymuje się ryzyko kształtowania się inflacji powyżej celu inflacyjnego NBP w horyzoncie oddziaływania polityki pieniężnej. Aby ograniczyć to ryzyko, a więc dążąc do obniżenia inflacji do celu NBP w średnim okresie, Rada postanowiła ponownie podwyższyć stopy procentowe NBP. Podwyższenie stóp procentowych NBP będzie także oddziaływać w kierunku ograniczenia oczekiwań inflacyjnych.
Decyzje Rady w kolejnych miesiącach będą nadal nakierowane na obniżenie inflacji do poziomu zgodnego z celem inflacyjnym NBP w średnim okresie, przy uwzględnieniu kształtowania się sytuacji koniunkturalnej, tak aby zapewnić średniookresową stabilność cen, a jednocześnie wspierać zrównoważony wzrost gospodarczy po globalnym szoku pandemicznym. Ocena Rady dotycząca skali łącznego zacieśnienia monetarnego
niezbędnego dla realizacji powyższych celów będzie uwzględniała napływające informacje dotyczące perspektyw inflacji oraz wzrostu gospodarczego, w tym perspektyw sytuacji na rynku pracy.
Informację o poprzednio obowiązujących stopach procentowych i odsetkach znajdziesz tutaj.
Odsetki kapitałowe
Zgodnie z art. 359 § 2 kodeksu cywilnego jeżeli wysokość odsetek nie jest w inny sposób określona, należą się odsetki ustawowe w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 3,5 punktów procentowych. W tej sytuacji odsetki ustawowe od dnia 5 stycznia 2022 r. wynosić będą 5,75 % w skali roku.
Strony stosunku prawnego mogą jednak odmienne ustalić wysokość odsetek kapitałowych. Nie mogą one jednak przekraczać wysokości tzw. odsetek maksymalnych. Zgodnie zaś z art. 359 § 2¹ kodeksu cywilnego maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie może w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych czyli 11,5% w skali roku.
Odsetki za opóźnienie
wysokość odsetek od 5 stycznia 2022 r.
W przypadku świadczeń pieniężnych jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.
Zgodnie z art. 481 § 2 kodeksu cywilnego jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy. W tej sytuacji odsetki za ustawowe opóźnienie od dnia 5 stycznia 2022 r. wynosić będą 7,75 % w skali roku.
Strony stosunku prawnego mogą jednak odmienne ustalić wysokość odsetek za opóźnienie. Nie mogą one jednak przekraczać wysokości tzw. odsetek maksymalnych za opóźnienie. Zgodnie zaś z art. 481 § 2¹ kodeksu cywilnego maksymalna wysokość odsetek za opóźnienie nie może w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie czyli 15,5% w skali roku.
Odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych
wysokość odsetek od 5 stycznia 2022 r.
Ustawa o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych z dnia 8 marca 2013 r., która określa szczególne uprawnienia wierzyciela i obowiązki dłużnika w związku z terminami zapłaty w transakcjach handlowych, skutki niewykonania takich obowiązków oraz postępowanie w sprawie nadmiernego opóźniania się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych przewiduje odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych. Zgodnie z art. 4 pkt 3 lit. a i b ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych:
- w przypadku transakcji handlowych, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny będący podmiotem leczniczym – odsetki w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i ośmiu punktów procentowych,
- w przypadku transakcji handlowych, w których dłużnikiem nie jest podmiot publiczny będący podmiotem leczniczym – odsetki w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i dziesięciu punktów procentowych;
- 1 stycznia - do odsetek należnych za okres od dnia 1 stycznia do dnia 30 czerwca;
- 1 lipca - do odsetek należnych za okres od dnia 1 lipca do dnia 31 grudnia.
Odsetki za zwłokę od zaległości podatkowych i opłata prolongacyjna
Jeżeli w postępowaniu podatkowym po zakończeniu roku podatkowego lub innego okresu rozliczeniowego organ podatkowy stwierdzi, że podatnik mimo ciążącego na nim obowiązku nie złożył deklaracji, wysokość zaliczek jest inna niż wykazana w deklaracji lub zaliczki nie zostały zapłacone w całości lub w części, organ ten wydaje decyzję, w której określa wysokość odsetek za zwłokę na dzień złożenia zeznania podatkowego za rok podatkowy lub inny okres rozliczeniowy, a w przypadku niezłożenia zeznania w terminie – odsetki na ostatni dzień terminu złożenia zeznania, przyjmując prawidłową wysokość zaliczek na podatek.
Stawka odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych określana jest na podstawie art. 56 § 1 ustawy ordynacja podatkowa i jest równa sumie 200% podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego, ustalanej zgodnie z przepisami o Narodowym Banku Polskim, i 2%, z tym że stawka ta nie może być niższa niż 8%. Ponadto ustawa przewiduje stawkę obniżoną 50% oraz stawkę podwyższoną w wysokości 150% stawki odsetek za zwłokę.
Wobec obniżenia stopy oprocentowania kredytu lombardowego do poziomu 2,75% aktualnie odsetki za zwłokę od zaległości podatkowych wynoszą 8% w skali roku.
Opłata prolongacyjna stanowi opłatę wnoszoną przez podatnika, któremu na mocy decyzji organu podatkowego odroczono termin płatności podatku lub rozłożono na raty zapłatę podatku lub zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę i jest uiszczana w wysokości 50% stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych
wysokość odsetek od 5 stycznia 2022 r.
Odsetki od zaległości składkowych
Odsetki za nieopłacone w terminie składki na ubezpieczenia oblicza się według tej samej zasady, jak w przypadku zaległości podatkowych (obowiązuje ta sama stopa odsetek, czyli równowartość dwukrotności podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego NBP oraz dwóch punktów procentowych, nie mniej jednak niż 8%). Wobec obniżenia stopy oprocentowania kredytu lombardowego do poziomu 2,75% aktualnie odsetki od zaległości składkowych wynoszą 8% w skali roku.
Odsetki za opóźnienie liczone są od następnego dnia po terminie płatności do dnia zapłaty należności (włącznie). Wyliczona kwota odsetek jest zaokrąglana do pełnych złotych.
ADWOKAT
Założyciel i partner w Kancelarii GC Adwokaci. Specjalizuje się w obsłudze kontraktów budowlanych i prawie zamówień publicznych. Prowadzi również sprawy cywilne, w szczególności z zakresu prawa umów, prawa rzeczowego i spadkowego.