W dniu 22 września 2021 r. do Sejmu jako projekt trafiła ustawa zakazująca całkowicie aborcji. Głównym założeniem projektu jest całkowity zakaz aborcji i traktowanie aborcji na równi z morderstwem. Co więcej, zgodnie z projektem poronienie może skończyć się postawieniem zarzutu nieumyślne spowodowania śmierci. Co jeszcze przewiduje kontrowersyjny projekt?
Druk nr 1693
Obywatelski projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw trafił do Sejmu i został mu nadany nr 1693, pod którym jst procedowany. Projekt dotyczy przywrócenia stanu zgodności z konstytucją w zakresie ochrony życia dzieci poczętych, a także rozciągnięcia stosowania przepisów Kodeksu karnego dotyczących ochrony zdrowia i życia ludzkiego na dzieci poczęte, skutkiem uchylenia ustawy będzie również wprowadzenie bezwzględnego zakazu przerywania ciąży.
ustawa zakazująca całkowicie aborcji
Całkowity zakaz aborcji
W przypadku przyjęcia projektu ustawy w jej pierwotnym brzmieniu utraciłaby moc ustawa z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży (Dz. U. 1993 nr 17 poz. 78).To właśnie ta ustawa obecnie dopuszcza możliwość dokonania aborcji w ściśle określonych przypadkach. Oznacza to, że aborcja zostałaby całkowicie zakazana.
ustawa zakazująca całkowicie aborcji
Zdaniem wnioskodawców potrzeba wprowadzenia zmian wynika z treści Konstytucji. Projektodawcy wskazują także, że w minionych latach, zgodnie ze sprawozdaniami Rady Ministrów, liczba legalnych aborcji, dokonywanych w państwowych szpitalach przekraczała tysiąc. Wprawdzie po wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 22.10.2020 aborcja eugeniczna, która była przyczyną 95% zabójstw prenatalnych, została zdelegalizowana, pozostały jednak jeszcze dwie przesłanki aborcyjne, pozwalające na legalne, choć sprzeczne z Konstytucją, zabijanie poczętych dzieci. Zaraz po orzeczeniu TK pojawiły się wezwania do szerszego wykorzystania tych przesłanek. W Hiszpanii w minionych latach wykonywano 90 000 aborcji rocznie z powodu ,,zagrożenia życia matki”. Pozostająca w mocy również trzecia przesłanka aborcyjna, gdy zachodzi podejrzenie, że ciąża powstała w wyniku czynu zabronionego wprost narusza zakaz dyskryminacji kogokolwiek zapisany w Art. 32 ust.2 Konstytucji. (pisownia oryginalna)
ustawa zakazująca całkowicie aborcji
Aborcja zabójstwem
Zgodnie z treścią projektu nowelizacji aborcja traktowana byłaby jak zabójstwo. Oznacza to, że sprawca aborcji podlegałby karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 8, karze 25 lat pozbawienia wolności albo karze dożywotniego pozbawienia wolności. Sprawca aborcji dokonanej pod wpływem silnego wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami, podlegałby zaś karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
Odpowiedzialności karnej podlegałaby również matka dziecka poczętego (obecnie matka nie podlega odpowiedzialności karnej). Jeżeli sprawcą przestępstwa określonego w art. 148 §1 lub §4 k.k. jest matka dziecka poczętego, a czyn ten jest popełniony na szkodę takiego dziecka, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia. Niemniej każdorazowo należałoby liczyć się z zarzutem zabójstwa. Nowelizacja zakłada także wyłączenie karalności nieumyślnego spowodowania śmierci przez matkę na szkodę dziecka poczętego. Rozwiązanie to oznacza, że matka popełni przestępstwo zawsze wtedy gdy chce przeprowadzić aborcję lub mając świadomość, że aborcja może zostać dokonana godzi się na to. Wskazać należy, że podobne rozwiązanie prawne funkcjonuje m.in. w Argentynie, gdzie zdarzają się przypadki gdy kobieta po poronieniu zostaje skazana za zabójstwo.
ustawa zakazująca całkowicie aborcji
Autorzy projektu wskazują, że aborcja (działanie nakierowane bezpośrednio na śmierć dziecka poczętego) nie jest środkiem zaradczym wobec zagrożenia zdrowia lub życia matki dziecka. Działania lecznicze wobec matki mogą natomiast wiązać się z zagrożeniem dla życia dziecka, a czasami spowodować jego śmierć. W medycynie często zdarzają się sytuacje, gdy podjęcie terapii wiąże się z ryzykiem dla zdrowia lub życia pacjenta. Jeśli działania te były podjęte zgodnie z wiedzą i sztuką lekarską to lekarz nie ponosi odpowiedzialności za wynikłe szkody. Analogicznie, jeśli działania lekarza podjęte w celu ratowania zdrowia lub życia matki były zgodne ze sztuką lekarską, nie ponosi on odpowiedzialności za szkody, jakie poniosło poczęte dziecko. Podobnie nie ponosi odpowiedzialności lekarz, którego działania zgodne z wiedzą medyczną, podjęte w celu ratowania zdrowia i życia dziecka poczętego (diagnostyka i terapia prenatalna) spowodowały powstanie zagrożenia dla jego zdrowia lub życia albo jego śmierć. Jednocześnie projektodawcy jako podstawę wyłączenia odpowiedzialności karnej lekarzy wskazują art. 26 k.k. dotyczący kontratypu wyższej konieczności. Zdaniem praktyków założenie takie może budzić kontrowersje, albowiem co do zasady w takich przypadkach lekarz musiałby wykazywać, że działał w warunkach stanu wyższej konieczności. Choć na ten moment nie można przewidzieć linii orzeczniczej, to można jedna stwierdzić, że takie rozwiązanie niewątpliwie wiązałoby się z koniecznością zwiększonego zaangażowania lekarzy w prowadzenie swoich spraw prawnych.
Badania prenatalne pod znakiem zapytania
Proponowana nowelizacja zakłada również potraktowania dziecka poczętego jako człowieka. Powyższe skutkować będzie odpowiedzialnością karną za spowodowanie uszczerbku na zdrowiu dziecka poczętego oraz za narażenie na niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu dziecka poczętego. W każdym przypadku jednak sąd wobec matki działającej na szkodę dziecka poczętego może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia. Karze nie podlegałaby czyny takie popełnione przez matkę nieumyślnie. Przypominamy, że matka popełni przestępstwo zawsze wtedy gdy chce popełnić czyn zabroniony lub mając świadomość, że czyn zabroniony może zostać popełniony godzi się na to. Przykładowo odpowiedzialności karnej mogłaby podlegać kobieta, która spożywa alkohol w czasie ciąży.
ustawa zakazująca całkowicie aborcji
Przepis budzi jednak wątpliwości lekarzy, którzy widzą w nim zagrożenie dla badań prenatalnych, które potencjalnie mogą powodować niebezpieczeństwo dla życia i zdrowia dziecka. Zwrócić uwagę należy, że wskazywany przez pomysłodawców projektu, przepis art. 26 k.k. nie zawsze chroniłby lekarza, albowiem przepis ten znajduje zastosowanie w przypadku działania w celu uchylenia bezpośredniego niebezpieczeństwa grożącego jakiemukolwiek dobru chronionemu prawem, jeżeli niebezpieczeństwa nie można inaczej uniknąć, a dobro poświęcone przedstawia wartość niższą od dobra ratowanego. W przypadku badań prenatalnych nie zawsze możemy mówić o istnieniu bezpośredniego niebezpieczeństwa grożącego zdrowiu dziecka – w przypadku dzieci zdrowych takiego niebezpieczeństwa bowiem nie ma.
ADWOKAT | DOKTOR NAUK PRAWNYCH
Założyciel i partner w Kancelarii GC Adwokaci. Mecenas Marcin Chowaniec specjalizuje się w prawie cywilnym i karnym, ze szczególnym uwzględnieniem spraw z zakresu błędów medycznych i procesów odszkodowawczych. Reprezentuje także nauczycieli akademickich w postępowaniach dyscyplinarnych wszystkich szczebli oraz personel medyczny przed Sądami Lekarskimi, Sądami Pielęgniarek i Położnych oraz Rzecznikami Odpowiedzialności Zawodowej.