Dokumentacja projektowa często stanowić będzie bardzo skomplikowany i rozbudowany dokument. W takich sytuacjach nie jest trudno o popełnienie błędu w jej treści. Wadliwe wykonanie przez projektanta dokumentacji projektowej może rodzić odpowiedzialność architekta za projekt oparta na różnych podstawach prawnych. Analizujemy jakiej odpowiedzialności podlega architekt w wypadku wykonania wadliwej dokumentacji.
Zawodowa odpowiedzialność architekta
Odpowiedzialność zawodowa architekta w procesie budowlanym oparta jest na art. 95 i następne prawa budowlanego. Zgodnie z tym przepisem odpowiedzialności zawodowej podlegają osoby wykonujące samodzielne funkcje w budownictwie, takie jak funkcja projektanta, które:
- dopuściły się występków lub wykroczeń, określonych ustawą;
- zostały ukarane w związku z wykonywaniem samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie;
- wskutek rażących błędów lub zaniedbań, spowodowały zagrożenie życia lub zdrowia ludzi, bezpieczeństwa mienia lub środowiska albo znaczne szkody materialne;
- nie spełniają lub spełniają niedbale swoje obowiązki;
- uchylają się od podjęcia nadzoru autorskiego lub wykonują niedbale obowiązki wynikające z pełnienia tego nadzoru.
Każda z powyższych przesłanek ma samodzielny charakter, co nie oznacza, że nie mogą wystąpić kumulatywnie (jedna sytuacja spełni kilka przestanek). W oparciu zatem o powyższy przepis należy dokonać analizy każdego przypadku pod kątem spełnienia którejkolwiek z przesłanej wskazanym w tym przepisie. Popełnienie czynów powodujących odpowiedzialność zawodową w budownictwie jest zagrożone następującymi karami:
- upomnieniem;
- upomnieniem z jednoczesnym nałożeniem obowiązku złożenia, w wyznaczonym terminie, egzaminu ze znajomości procesu budowlanego oraz umiejętności praktycznego zastosowania wiedzy technicznej;
- zakazem wykonywania samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie, na okres od roku do 5 lat, połączonym z obowiązkiem złożenia, w wyznaczonym terminie, egzaminu ze znajomości procesu budowlanego oraz umiejętności praktycznego zastosowania wiedzy technicznej.
odpowiedzialność architekta
odpowiedzialność architekta
Postępowanie w sprawie odpowiedzialności zawodowej w budownictwie wszczyna się na wniosek organu nadzoru budowlanego, właściwego dla miejsca popełnienia czynu lub stwierdzającego popełnienie czynu, złożony po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego. W sprawach odpowiedzialności zawodowej w budownictwie orzekają organy samorządu zawodowego.
Odpowiedzialność architekta za projekt w oparciu o prawo cywilne
W odniesieniu do odpowiedzialności cywilnej biura projektowego podstawą ewentualnej odpowiedzialności będzie przede wszystkim odpowiedzialność kontraktowa wynikająca z art. 471 k.c. Odpowiedzialność dłużnika za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania jest jedną z podstawowych instytucji prawa zobowiązań. Podstawą taj odpowiedzialności poza przepisami kodeksowymi treść umowy wiążącej architekta (biuro projektowe) z klientem.
odpowiedzialność architekta
Zgodnie bowiem ze wskazanym wyżej przepisem dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. W tym wypadku naprawienie szkody może polegać w zależności od okoliczności bądź na poprawieniu wadliwego projektu bądź zapłacie określonej sumy pieniężnej.
Odpowiedzialność karna architekta
Karna odpowiedzialność architekta za projekt skupiać się będzie przede wszystkim na przepisach karnych zawartych w prawie budowlanym. Są to przepisy art. 91 – 93 prawa budowlanego. Z perspektywy projektanta podstawowym przepisem karnym w prawie budowlanym będzie art. 93 pkt 1 prawa budowlanego. Zgodnie z nim kto projektowaniu lub wykonywaniu robót budowlanych w sposób rażący nie przestrzega przepisów, w tym techniczno-budowlanych oraz zasad wiedzy technicznej podlega karze grzywny. Przypomnieć też należy, że w wypadku popełnienia przez architekta występku lub wykroczenia określonego w prawie budowlany podlega on odpowiedzialności zawodowej.
Ponadto nie wolno zapomnieć o odpowiedzialności architekta wynikającej z art.163 k.k. – spowodowanie zdarzenia, które zagraża życiu lub zdrowiu wielu osób albo mieniu w wielkich rozmiarach w postaci zawalenia się budowli. Odpowiedzialność taka będzie miała miejsce w sytuacji jeżeli do zawalenia się budowli doszło z powodu wad projektowych. W niektórych przypadkach zawalenie się budowli moze skutkować śmiercią człowieka – wówczas architektowi, który sporządzić wadliwy projekt może być przypisywana odpowiedzialność za nieumyślne spowodowanie śmierci (art. 155 k.k.).
Projekt w procesie budowlanym
Projekt budowlany jest niezbędnym dokumentem pozwalającym na uzyskanie decyzji o pozwoleniu na budowę lub dokonanie zgłoszenia na postawie projektu budowlanego. Dlatego też większość inwestycji budowlanych będzie mogła zostać wykonana jedynie na podstawie prawidłowego sporządzanego projektu budowlanego. Dotychczas projekt budowlany stanowił jeden dokument obejmujący projekty ze wszystkich branż – od projektu zagospodarowania terenu przez projekt architektoniczny po projekt techniczny obejmujący wszystkie instalacje obiektu. Nowelizacja prawa budowlanego 2020 r. wprowadza podział projektu budowlanego na 3 typy projektów:
- projekt zagospodarowania działki lub terenu
- projekt architektoniczno-budowlany
- projekt techniczny.
Poza projektem budowlanym dokumentacji projektowa obiektu obejmuje również projekt wykonawczy, który precyzuje rozwiązania zastosowane w projekcie budowlanym.
ADWOKAT
Założyciel i partner w Kancelarii GC Adwokaci. Specjalizuje się w obsłudze kontraktów budowlanych i prawie zamówień publicznych. Prowadzi również sprawy cywilne, w szczególności z zakresu prawa umów, prawa rzeczowego i spadkowego.