Przejdź do treści

GC Adwokaci

Obowiązkowe rozprawy online

Zagrożenie epidemiologiczne spowodowane epidemią doprowadziło do szeregu zmian w funkcjonowaniu organów państwa. Teraz praca zdalna wkracza do polskiego sądownictwa. Najnowszą nowelizacją wprowadzono szereg rozwiązań na czas epidemii – najważniejszą z nich wydają się obowiązkowe rozprawy online. 

Co oznaczają obowiązkowe rozprawy online?

Obowiązkowe rozprawy online oznaczają, że rozprawę lub posiedzenie jawne przeprowadza się przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających przeprowadzenie ich na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku (posiedzenie zdalne), z tym, że osoby w nim uczestniczące, w tym członkowie składu orzekającego, nie muszą przebywać w budynku sądu. Większość rozpraw online odbywać się będzie przy pomocy specjalnej platformy Jitsi.

Pamiętać należy, że obowiązkowe rozprawy online dotyczą nie tylko nowych spraw również spraw, które są w toku. 

Uczestnictwo w rozprawie online nie różni się od uczestnictwa w zwykłej rozprawie. Uczestnicy rozprawy w wezwaniu otrzymają specjalny link umożlwiający dołączenie do rozprawy.  Rozprawa przeprowadzana jest według tego samego schematu  co rozprawa stacjonarna. W  razie jakichkolwiek problemów technicznych strona powinna skontaktować się telefonicznie z sądem i poinformować o zaistniałej sytuacji.   

Kiedy są obowiązkowe rozprawy online?

Rozprawy online będą obowiązkowe w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 oraz w ciągu roku od odwołania ostatniego z nich. Stan zagrożenia epidemicznego lub stan epidemii na obszarze województwa lub jego części ogłasza i odwołuje wojewoda, w drodze rozporządzenia, na wniosek państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego. Jeżeli zagrożenie epidemiczne lub epidemia występuje na obszarze więcej niż jednego województwa, stan zagrożenia epidemicznego lub stan epidemii ogłasza i odwołuje, w drodze rozporządzenia, minister właściwy do spraw zdrowia w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw administracji publicznej, na wniosek Głównego Inspektora Sanitarnego.

Na podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020 r. na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej ogłoszono stan epidemii w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2.

Czy można zrezygnować z rozprawy online?

Od przeprowadzenia posiedzenia zdalnego można odstąpić tylko w przypadku, gdy rozpoznanie sprawy na rozprawie lub posiedzeniu jawnym jest konieczne, a ich przeprowadzenie w budynku sądu nie wywoła nadmiernego zagrożenia dla zdrowia osób w nich uczestniczących. Sytuacje takie należy uznać za wyjątkowe ponieważ uczestnictwo w rozprawie co do zasady rodzi niebezpieczeństwo dla zdrowia jej uczestników. Gdy nie można przeprowadzić posiedzenia zdalnego, a przeprowadzenie rozprawy lub posiedzenia jawnego nie jest konieczne przewodniczący może zarządzić przeprowadzenie posiedzenia niejawnego. 

Co w sytuacji gdy strona nie ma możliwości uczestniczenia w rozprawie online z domu?

Prawo przewiduje rozwiązanie dla osób, które nie mają komputera lub Internetu. W takich sytuacjach Na wniosek strony lub osoby wezwanej zgłoszony na co najmniej 5 dni przed wyznaczonym terminem posiedzenia zdalnego, sąd zapewni jej możliwość udziału w posiedzeniu zdalnym w budynku sądu, jeśli strona lub osoba wezwana wskaże we wniosku, że nie posiada urządzeń technicznych umożliwiających udział w posiedzeniu zdalnym poza budynkiem sądu.

Dlaczego wprowadzono obowiązkowe rozprawy online?

Zmiany te związane są z postępującą epidemią w kraju i na świecie. W świetle zaistniałych okoliczności, które grożą paraliżem wymiaru sprawiedliwości, należy przyjąć jako zasadę odbywanie rozpraw i posiedzeń jawnych w formie odmiejscowionej. Jeżeli nie ma takiej możliwości, wzgląd na bezpieczeństwo uczestników postępowania oraz pracowników wymiaru sprawiedliwości nakazuje odejście od ściśle postrzeganej zasady jawności zewnętrznej i skierowanie sprawy na posiedzenie niejawne. W ocenie projektodawcy szybkość postępowania jest również wartością, którą należy się w tym przypadku kierować, w szczególności, że nie wpływa ona negatywnie na prawa strony do rzetelnego rozpoznania sprawy. W każdy przypadku może bowiem zostać przeprowadzone postępowanie dowodowe z dokumentów, dowód z opinii biegłych czy zeznań świadków na piśmie, co umożliwia sądowi zebranie pełnego materiału dowodowego, aby móc wydać wyrok w sprawie oparty o całokształt okoliczności sprawy. Przede wszystkim jednak nie zagraża bezpieczeństwu uczestników postępowania i pracowników sądu.