Przejdź do treści

GC Adwokaci

Nowa definicja gwałtu od 2024 r.

W piątek, 28 czerwca 2024 r., Sejm uchwalił nowelizację kodeksu karnego, zmieniającą definicję gwałtu. Teraz ustawa trafi do Senatu, a następnie do podpisu Prezydenta RP. Jakie zmiany wprowadzono w definicji gwałtu?

Zgodnie z dotychczasowym brzmieniem art. 197 kodeksu karnego, za gwałt uznawano doprowadzenie do obcowania płciowego przemocą, groźbą bezprawną lub podstępem. Przestępstwo to było karane od 2 do 12 lat pozbawienia wolności. Po nowelizacji, art. 197 § 1 będzie brzmiał:

„Kto doprowadza inną osobę do obcowania płciowego przemocą, groźbą bezprawną, podstępem lub w inny sposób, mimo braku jej zgody, podlega karze pozbawienia wolności od 2 do 15 lat”.

Nowo dodany § 1a tego artykułu będzie brzmieć następująco:

„Tej samej karze podlega, kto doprowadza inną osobę do obcowania płciowego, wykorzystując brak możliwości rozpoznania przez nią znaczenia czynu lub pokierowania swoim postępowaniem”. Warto zaznaczyć, że kilkanaście krajów europejskich wprowadziło już podobne zmiany w definicji gwałtu.

Kluczowa zmiana polega na uznaniu za przestępstwo doprowadzenia do obcowania płciowego mimo braku zgody drugiej osoby. Co istotne w kontekście wprowadzanych zmian, wcześniej konieczne było wyrażenie sprzeciwu wobec niechcianych zachowań seksualnych, aby stwierdzić przestępstwo.

Nowelizacja budzi wiele kontrowersji; krytycy zmian obawiają się, że ocena dobrowolności zgody oraz świadomości działania sprawcy i ofiary będzie w praktyce działania organów ścigania bardzo trudna. Z jednej strony zmiany te zwiększają ochronę ofiar, z drugiej mogą wprowadzić nowe komplikacje prawne i sądowe, w tym niesłuszne formułowanie zarzutów.

Podsumowując, nowelizacja dotycząca przestępstwa gwałtu ma na celu lepszą ochronę ofiar i sprawiedliwe traktowanie sprawców. Kluczowe elementy to nowa definicja gwałtu i zaostrzenie kar. Ostateczny sukces nowelizacji zależy jednak od zdroworozsądkowej implementacji i egzekwowania nowych przepisów przez organy ścigania i wymiar sprawiedliwości.