W obliczu rosyjskiej inwazji na Ukrainę konieczne stało się udzielenie pomocy tysiącom mieszkańcom Ukrainy. Ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa stanowi próbę rozwiązania związanych z tym problemów. Legalizacja pobytu Ukraińca w Polsce to najważniejsza kwestia regulowana przez tą ustawę.
Kogo dotyczy łatwiejsza procedura?
Ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa dotyczy obywateli Ukrainy, którzy przybyli na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bezpośrednio z terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa oraz obywateli Ukrainy posiadających Kartę Polaka, którzy wraz z najbliższą rodziną z powodu tych działań wojennych przybyli na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (w dalszej części artykułu osoby te będą nazywane “obywatelami Ukrainy”).
Przez “obywatela Ukrainy” rozumie się także nieposiadającego obywatelstwa ukraińskiego małżonka obywatela Ukrainy, o ile przybył on na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bezpośrednio z terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa.
Legalizacja pobytu Ukraińca w Polsce
Prosta legalizacja
Jeżeli obywatel Ukrainy wjechał legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w okresie od dnia 24 lutego 2022 r. do dnia określonego w rozporządzeniu (które zostanie wydane w przyszłości), jego pobyt na tym terytorium uznaje się za legalny w okresie 18 miesięcy licząc od dnia 24 lutego 2022 r. Za legalny uznaje się także pobyt dziecka urodzonego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez matkę, która jest osobą określoną w zdaniu pierwszym, w okresie dotyczącym matki. Oznacza to, że sam fakt przekroczenia granicy polsko-ukraińskiej w okresie po 24 lutego 2022 r. jest wystarczający do legalizacji.
Legalizacja pobytu Ukraińca w Polsce
Obywatela Ukrainy, który korzysta z prostej legalizacji, uznaje się za osobę korzystającą w Rzeczypospolitej Polskiej z ochrony czasowej w rozumieniu art. 106 ust. 1 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (do ochrony czasowej, z której korzysta obywatel Ukrainy nie stosuje się jednak przepisów rozdziału 3 działu III ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a danych obywatela Ukrainy nie umieszcza się w rejestrze w sprawach cudzoziemców, którym udzielana jest ochrona). Status ten nie przysługuje obywatelom Ukrainy posiadającym Kartę Polaka.
Obywatelowi Ukrainy, którego pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uznaje się za legalny na podstawie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, na podstawie wniosku złożonego w dowolnym organie wykonawczym gminy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, nadaje się numer PESEL. Wniosek składa się osobiście w siedzibie organu gminy na piśmie utrwalonym w postaci papierowej, opatrzonym własnoręcznym czytelnym podpisem, wypełnionym przez wnioskodawcę albo przez pracownika tego organu na podstawie danych podanych przez wnioskodawcę. Wnioski można składać od 16 marca 2022 r.
Pamiętać należy, że wyjazd obywatela Ukrainy z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na okres powyżej 1 miesiąca pozbawia go uprawnienia do skorzystania z prostej legalizacji pobytu.
Należy dopilnować zarejestrowania
Legalizacja pobytu Ukraińca w Polsce
Obywatel Ukrainy powinien dopilnować aby jego przyjazd zarejestrowany został w rejestrze Straży Granicznej. Jeżeli istnieją wątpliwości co do tego czy pobyt został prawidłowo zarejestrowany zaleca się kontakt z najbliższą jednostką Straży Granicznej.
W przypadku gdy wjazd obywatela Ukrainy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nie został zarejestrowany przez komendanta placówki Straży Granicznej podczas kontroli granicznej, Komendant Główny Straży Granicznej rejestruje pobyt obywatela Ukrainy na terytorium Rzeczypospolitej Polskie. Zarejestrowanie pobytu obywatela Ukrainy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej następuje na jego wniosek (wniosek o nadanie nr PESEL) złożony nie później niż 60 dni od dnia wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Wniosek składa się osobiście w siedzibie organu gminy na piśmie utrwalonym w postaci papierowej, opatrzonym własnoręcznym czytelnym podpisem, wypełnionym przez wnioskodawcę albo przez pracownika tego organu na podstawie danych podanych przez wnioskodawcę. Wniosek składa się na specjalnym formularzu, który przygotowany został w języku polskim i ukraińskim.
Legalizacja pobytu Ukraińca w Polsce
Nie każdy skorzysta
Przepisów o uproszczonej legalizacji nie stosuje się do obywateli Ukrainy posiadających:
Legalizacja pobytu Ukraińca w Polsce
- zezwolenie na pobyt stały,
- zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej,
- zezwolenie na pobyt czasowy,
- status uchodźcy,
- ochronę uzupełniającą,
- zgodę na pobyt tolerowany;
Przepisów o uproszczonej legalizacji nie stosuje się także do obywateli Ukrainy którzy:
- złożyli w Rzeczypospolitej Polskiej wnioski o udzielenie ochrony międzynarodowej lub w imieniu których takie wnioski zostały złożone,
- zadeklarowali zamiar złożenia wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej w Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie art. 28 ust. 1 lub art. 61 ust. 1 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2021 r. poz. 1108 i 1918 oraz z 2022 r. poz. …) lub których takie deklaracje zamiaru dotyczą.
Z chwilą wycofania przez obywatela Ukrainy wniosku o dzielenie ochrony międzynarodowej lub deklaracji o zamiarze złożenia wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej możliwe staje się skorzystanie z uproszczonej legalizacji.
Legalizacja pobytu Ukraińca w Polsce
Ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy
Ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa dotyczy określenia szczególnych zasad zalegalizowania na terytorium RP pobytu obywateli Ukrainy, którzy wjechali na terytorium Polski bezpośrednio z terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa oraz określenia form wsparcia obywateli Ukrainy, w tym m.in. szczególnych zasad powierzenia im pracy oraz zasad podejmowania i wykonywania przez nich działalności gospodarczej. Ustawa reguluje:
Ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy
- ustanowienie szczególnej podstawy prawnej dla uznania za legalny pobytu obywateli Ukrainy;
- szczególne zasady powierzenia pracy obywatelom Ukrainy, przebywającym legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
- pomoc udzielaną przez wojewodów, jednostki samorządu terytorialnego oraz przez inne podmioty obywatelom Ukrainy;
- utworzenie Funduszu Pomocy w celu finansowania lub dofinansowania realizacji zadań na rzecz pomocy obywatelom Ukrainy;
- niektóre uprawnienia obywateli Ukrainy, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest uznawany za legalny;
- szczególne zasady przedłużania okresów legalnego pobytu obywateli Ukrainy oraz wydanych im przez organy polskie dokumentów dotyczących uprawnień w zakresie wjazdu i pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
- niektóre uprawnienia obywateli polskich i obywateli Ukrainy będących studentami, nauczycielami akademickimi lub pracownikami naukowymi wjeżdżającymi z terytorium Ukrainy;
- szczególne regulacje dotyczące kształcenia, wychowania i opieki dzieci i uczniów będących obywatelami Ukrainy, w tym wsparcia jednostek samorządu terytorialnego w realizacji dodatkowych zadań oświatowych w tym zakresie;
- szczególne zasady organizacji i funkcjonowania uczelni w związku z zapewnianiem miejsc na studiach dla obywateli Ukrainy;
- szczególne zasady podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej przez obywateli Ukrainy, przebywających legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy
Ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium wchodzi w życie z dniem ogłoszenia tj. od dnia 12 marca 2022 r., z mocą od dnia 24 lutego 2022 r., z wyjątkiem art. 12 ust. 10–16, art. 72 oraz art. 90, które wchodzą w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia oraz art. 97, który wchodzi w życie z dniem 27 marca 2022 r.
Legalizacja pobytu Ukraińca w Polsce
ADWOKAT
Założyciel i partner w Kancelarii GC Adwokaci. Specjalizuje się w obsłudze kontraktów budowlanych i prawie zamówień publicznych. Prowadzi również sprawy cywilne, w szczególności z zakresu prawa umów, prawa rzeczowego i spadkowego.