Jak przyjąć spadek?
Przyjęcie spadku to ważna kwestia, z którą musi zmierzyć się każdy spadkobierca. Proces ten może wydawać się skomplikowany i pełen formalności, ale z odpowiednią wiedzą przejdziesz go bez większych trudności. W tym artykule dowiesz się jak przyjąć spadek, jakie są różne formy przyjęcia spadku, jaką drogę musisz przebyć, aby złożyć stosowne oświadczenie, jakie są terminy związane z tym procesem oraz jakie konsekwencje grożą za ich niedochowanie. Dzięki tym informacjom będziesz mógł świadomie podjąć decyzję o przyjęciu spadku.
Formy przyjęcia spadku
Jeśli zostałeś powołany do spadku, możesz spadek przyjąć lub odrzucić. Przyjęcie lub odrzucenie spadku zawsze dotyczy całego spadku – nie da się przyjąć części spadku, a reszty (np. długów) odrzucić. Przyjęcie spadku może odbyć się na dwa sposoby: wprost oraz z dobrodziejstwem inwentarza. Każda z tych form niesie ze sobą różne konsekwencje prawne i finansowe, dlatego ważne jest, aby dobrze zrozumieć, na czym polegają i jakie ryzyko się z nimi wiąże.
Jak przyjąć spadek?
Przyjęcie spadku wprost oznacza, że dziedziczysz zarówno wszystkie aktywa, jak i pasywa, czyli długi zmarłego. W praktyce oznacza to, że jako spadkobierca przejmujesz całość majątku, ale również zobowiązujesz się do spłaty wszystkich długów, bez względu na ich wysokość. Nie ma tu żadnych ograniczeń – odpowiadasz za długi spadkowe całym swoim majątkiem. Oznacza to, że jeśli wartość długów przewyższa wartość aktywów spadku, będziesz musiał pokryć różnicę z własnych środków.
Jak przyjąć spadek?
Z kolei przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza zapewnia pewną ochronę spadkobiercy przed nadmiernymi długami. W tej formie również dziedziczysz wszystkie aktywa i pasywa, jednak twoja odpowiedzialność za długi spadkowe jest ograniczona do wysokości masy czynnej spadku. Oznacza to, że jeżeli odziedziczysz majątek o wartości 10 000 zł, będziesz musiał spłacić długi zmarłego tylko do tej kwoty, niezależnie od ich całkowitej wysokości. Warto jednak zaznaczyć, że każdy spadkobierca odpowiada za długi spadkowe całym swoim majątkiem, a nie tylko składnikami odziedziczonego spadku.
W jaki sposób złożyć oświadczenie o przyjęciu spadku?
Oświadczenie o przyjęciu spadku możesz złożyć przed sądem jak i u notariusza.
Oświadczenie o przyjęciu spadku można złożyć podczas postępowania sądowego o stwierdzenie nabycia spadku. Jest to część procesu, w którym sąd oficjalnie potwierdza, kto jest spadkobiercą i jakie jest jego prawo do spadku. Alternatywnie, możesz również złożyć oświadczenie o przyjęciu spadku w ramach odrębnego postępowania sądowego. W tym przypadku nie musisz czekać na zakończenie całego postępowania o stwierdzenie nabycia spadku, a w postępowaniu nie uczestniczą inne osoby.
Jak przyjąć spadek?
Oświadczenie o przyjęciu spadku można złożyć u notariusza, łącząc je ze sporządzeniem aktu poświadczenia dziedziczenia. Akt ten jest dokumentem, który podobnie jak sądowe stwierdzenie nabycia spadku, potwierdza twoje prawo do spadku. Możesz również złożyć oświadczenie o przyjęciu spadku u notariusza jako odrębny dokument.
Termin na złożenie oświadczenia
Termin na złożenie oświadczenia o przyjęciu spadku wynosi 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedziałeś się o swoim powołaniu do spadku. Dla osób powołanych do dziedziczenia w pierwszej kolejności, najczęściej jest to data dowiedzenia się o śmierci spadkodawcy. Dla osób powołanych do dziedziczenia w dalszej kolejności, jest to data dowiedzenia się o odrzuceniu spadku przez spadkobierców powołanych do spadku we wcześniejszej kolejności.
Jeżeli w ciągu 6 miesięcy nie złożysz żadnego oświadczenia (ani o przyjęciu, ani o odrzuceniu spadku), uważa się, że spadek przyjąłeś. Co do zasady, przyjęcie następuje z dobrodziejstwem inwentarza, co oznacza ograniczenie odpowiedzialności za długi spadkowe do wysokości masy czynnej spadku. Jednakże, jeżeli spadkodawca zmarł przed 18 października 2015 roku, brak oświadczenia w terminie oznacza proste przyjęcie spadku, czyli pełną odpowiedzialność za długi. W tym przypadku wyjątkiem będą sytuacje gdy spadkobiercą jest osoba niemająca pełnej zdolności do czynności prawnych (dziecko lub osoba ubezwłasnowolniona), osoba, wobec której istnieje podstawa do jej całkowitego ubezwłasnowolnienia, lub osoba prawna – w takich sytuacjach przyjęcie spadku następuje z dobrodziejstwem inwentarza, nawet jeśli spadkodawca zmarł przed 18 października 2015 roku.
Jeśli zamierzałeś odrzucić spadek, ale termin na złożenie odpowiedniego oświadczenia minął, możesz złożyć do sądu wniosek o przyjęcie oświadczenia o uchyleniu się od skutków prawnych niezłożenia oświadczenia woli o odrzuceniu spadku i przyjęcie oświadczenia o odrzuceniu spadku. Więcej informacji na ten temat znajdziesz tutaj.
ADWOKAT
Założyciel i partner w Kancelarii GC Adwokaci. Specjalizuje się w obsłudze kontraktów budowlanych i prawie zamówień publicznych. Prowadzi również sprawy cywilne, w szczególności z zakresu prawa umów, prawa rzeczowego i spadkowego.