Intercyza, czyli umowny ustrój majątkowy, jest coraz częściej spotykana w polskich małżeństwach. Wiele młodych par decyduje się na zawarcie intercyzy już w chwili zawarcia związku małżeńskiego. Wprowadzenie umownego ustroju majątkowego rozważa też wiele osób, które już są w związku małżeńskim. Czy intercyza po ślubie jest możliwa?
Intercyza czyli rozdzielność majątkowa małżeńska
Intercyza to popularne określenie umowy majątkowej małżeńskiej. Zasadą w polskim małżeństwie jest wspólność ustawowa małżeńska. Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków
Małżonkowie mogą przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego wspólność ustawową rozszerzyć lub ograniczyć albo ustanowić rozdzielność majątkową lub rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków (umowa majątkowa). Umowa taka może poprzedzać zawarcie małżeństwa. Dawniej taka umowę określano mianem intercyzy.
Rodzaje umownych ustrojów majątkowych
Intercyzą możemy wprowadzić jeden z trzech ustrojów majątkowych małżeńskich przewidzianym w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym. Wyróżnia się trzy najbardziej typowe ustroje majątkowe – wspólność majątkowa, rozdzielność majątkowa oraz rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków.
Katalog powyższych ustrojów majątkowych jest katalogiem zamkniętym. Nie jest zatem dopuszczalne zawarcie intercyzy obejmującej „kombinowany” ustrój majątkowy małżeński (taki który nie mieści się w żadnym z powyższych ustrojów majątkowych).
Oprócz umownych ustrojów majątkowych prawo polskie przewiduje także przymusowy ustrój majątkowy. Z ważnych powodów bowiem każdy z małżonków może żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej.
Zawarcie intercyzy
Intercyza może zostać zawarta w formie aktu notarialnego już przed ślubem ale także w dowolnym momencie po jego zawarciu. Nie ma żadnych prawnych przeciwskazań aby intercyza zawarta po ślubie była ważna i skuteczna. W treści aktu określany jest nowy ustrój majątkowy.
Jeżeli małżonkowie zawarli swoją pierwszą umowę majątkową małżeńską już w trakcie trwania małżeństwa to majątek nabyty przez małżonków przed zawarciem intercyzy stanowi ich majątek wspólny na zasadach ustawowych (ustawowa wspólność majątkowa). Oznacza to, że małżonkowie chcąc zawierając intercyzę powinni rozważyć dokonanie podziału istniejącego majątku wspólnego. Nie ma też żadnych przeciwskazań aby intercyzę oraz podział majątku wspólnego zawrzeć w jednym akcie notarialnym
Zawierając intercyzę małżonkowie nie muszą się obawiać, że jest to działanie nieodwracalne. Umowa majątkowa małżeńska może być zmieniona albo rozwiązana. Jeżeli zatem okaże się, że wprowadzony przez małżonków ustrój majątkowy nie sprawdza się lub zmieniły się okoliczności, mogą oni w dowolnym momencie ustrój majątkowy zmienić. W razie jej rozwiązania w czasie trwania małżeństwa, powstaje między małżonkami wspólność ustawowa, chyba że strony postanowiły inaczej.
Ochrona zapewniana przez intercyzę
Małżonek może powoływać się względem innych osób na umowę majątkową małżeńską, gdy jej zawarcie oraz rodzaj były tym osobom wiadome. Pamiętać należy, że to na małżonku spoczywa obowiązek poinformowania kontrahenta o zawartej intercyzie. Jeżeli małżonek nie poinformuje swojego kontrahenta o zawartej intercyzie drugi współmałżonek odpowiada za jego długi jakby między małżonkami istniała wspólność majątkowa małżeńska. Nie zapominajmy także o dowodach na poinformowanie kontrahenta o intercyzie. Może to być np. pismo albo wiadomość mail.
Intercyza jako "zapłata za rozwód"
Pamiętajmy, że nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony. Czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy. W konsekwencji zawarcie intercyzy i dokonanie podziału majątku wspólnego jako „zapłatę” za zgodę na rozwód lub separacje może zostać uznane za nieważne.
PRAWNIK
Prawnik w Kancelarii GC Adwokaci. Specjalizuje się w prawie medycznym, rodzinnym i obsłudze firm.