Zgodnie z art. 158 kodeksu karnego osoba biorąca udział w bójce lub pobiciu naraża się na odpowiedzialność karną. W sytuacji gdy dochodzi do rękoczynów należy ustalić czy dana sytuacja stanowiła bójkę, pobicie czy też naruszenie nietykalności cielesnej. W niniejszym artykule omawiamy możliwe kwalifikacje prawne.
Art. 158 kodeksu karnego [Bójka i pobicie]§ 1. Kto bierze udział w bójce lub pobiciu, w którym naraża się człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo nastąpienie skutku określonego w art. 156 § 1 lub w art. 157 § 1, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.§ 2. Jeżeli następstwem bójki lub pobicia jest ciężki uszczerbek na zdrowiu człowieka, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.§ 3. Jeżeli następstwem bójki lub pobicia jest śmierć człowieka, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
Bójka i pobicie - w jakich sytuacjach
Zarówno bójka jak i pobicie zawarte zostały w jednym przepisie kodeksu karnego – artykule 158. Oba te czyny zagrożone są też taką samą karą. Kiedy jednak rękoczyny uznać można za bójkę lub pobicie?
Jak wskazuje Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 stycznia 2015 r. w sprawie o sygn. akt IV KK 279/14 przypadki polegające na chybieniu ciosu, grożeniu, otaczaniu innej osoby, agresji słownej, fingowaniu ciosów, posługiwaniu się niebezpiecznym narzędziem itp., dopóki nie dojdzie do fizycznego kontaktu przynajmniej jednego uczestnika grupy z ofiarą, nie może zostać uznane za dokonaną realizację znamion typu z art. 158 KK (bójka i pobicie) ani art. 159 KK (bójka i pobicie z użyciem niebezpiecznych przedmiotów). Oznacza to, że aby mówić o bójce lub pobiciu musi dojść do ataku fizycznego, czyli rękoczynów.
Pamiętać należy, że aby można było mówić o bójce lub pobiciu ataki oprawców muszą być zadawane w taki sposób aby bezpośrednio narażały ofiarę na naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia ofiary albo też narażały ofiarę na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia.
Branie udziału w bójce lub pobiciu może przybrać różne formy. Nie może czuć się bezkarna osoba „zagrzewająca” inne osoby do rękoczynów. W przypadku bowiem gdy do bójki lub pobicia faktycznie dojdzie to również osoby „zagrzewające” walczących uznane mogą zostać za osoby biorące udział tej bójcie lub pobiciu.
Udział w bójce lub pobiciu z użyciem niebezpiecznego przedmiotu stanowić będzie przestępstwo z art 159 kodeksu karnego i podlegać będzie surowszej odpowiedzialności karnej.
Bójka czy pobicie?
Bójką jest starcie co najmniej trzech osób, z których każda występuje równocześnie w roli atakującego i broniącego się. Oznacza to, że przynajmniej trzy osoby atakują jak i bronią się. Każda ze stron rękoczynów musi fizycznie atakować drugą stronę np. bić, kopać itp.
O pobiciu zaś można mówić gdy dwóch lub więcej osób atakuje jedną lub więcej osób. W tym przypadku ważnym jest, że osoby atakowane – ofiary – wyłącznie się bronią tj. powstrzymują ciosy, stosują uniki itp. Ofiary nie atakują oprawców. Naturalnie ofiary pobicia nie podlegają odpowiedzialności karnej.
Naruszenie nietykalności cielesnej
Zawsze wtedy gdy udział w rękoczynach nie powoduje bezpośredniego narażenia ofiary na naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia albo bezpośredniego niebezpieczeństwa utraty życia lub udział w rękoczynach brały tylko dwie osoby można rozważać odpowiedzialność sprawców za naruszenie nietykalności cielesnej ofiary (art. 217 kodeksu karnego)

ADWOKAT
Założyciel i partner w Kancelarii GC Adwokaci. Specjalizuje się w obsłudze kontraktów budowlanych i prawie zamówień publicznych. Prowadzi również sprawy cywilne, w szczególności z zakresu prawa umów, prawa rzeczowego i spadkowego.