Przejdź do treści

GC Adwokaci

Facebook Linkedin Instagram Google
gc adwokaci
gc adwokaci

Apelacja od wyroku karnego

  • o prawie

Apelacja od wyroku karnego stanowi rozwiązanie dla osób, które nie są zadowolone w treści wyroku jaki zapadł w ich sprawie. Postępowanie odwoławcze stanowi wyraz konstytucyjnego prawa do sądu, zapewniając każdemu oskarżonemu prawo do pochylenia się  przez sąd drugiej instancji nad jego sprawą. Jakie są podstawowe zasady dotyczące apelacji w sprawach karnych?

Kiedy przysługuje apelacja od wyroku karnego?

Apelacja od wyroku karnego sądu pierwszej instancji przysługuje stronom, a pokrzywdzonemu od wyroku warunkowo umarzającego postępowanie, wydanego na posiedzeniu. Apelacja od wyroku sądu okręgowego, która nie pochodzi od prokuratora, powinna być sporządzona i podpisana przez adwokata, radcę prawnego albo radcę Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej.

Prawo do wniesienia apelacji od wyroku karnego przysługuje także osobie fizycznej, prawnej lub jednostce organizacyjnej, której odrębne przepisy przyznają zdolność prawną, która uzyskała korzyść majątkową lub świadczenie określone w art. 405-407 , art. 410 i art. 412 Kodeksu cywilnego od Skarbu Państwa, jednostki samorządowej, państwowej lub samorządowej jednostki organizacyjnej, podmiotu, dla którego organ samorządu jest organem założycielskim, lub spółki prawa handlowego z większościowym udziałem Skarbu Państwa lub jednostki samorządowej, którą na wniosek prokuratora sąd, stosując przepisy prawa cywilnego, zobowiązał tę osobę lub jednostkę do zwrotu korzyści albo jej równowartości. 

Termin na wniesienie apelacji

Co do zasady wniesienie apelacji powinno zostać poprzedzone wniesieniem wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku. Termin do wniesienia apelacji wynosi 14 dni i biegnie dla każdego uprawnionego od daty doręczenia mu wyroku z uzasadnieniem. Skuteczna będzie także apelacja, która nie została poprzedzona wnioskiem o sporządzenie uzasadnienia wyroku ale została złożona w terminie do złożenia wniosku o uzasadnienie wyroku. Apelację  wnosi się na piśmie do sądu, który wydał zaskarżone orzeczenie.

Warunki formalne apelacji

Apelacja od wyroku karnego powinna, podobnie jak każde inne pismo w sprawie karnej, spełniać wymogi formalne pisma procesowego. Apelacja od wyroku karnego powinna spełniać jednak szereg dodatkowych wymogów:

  • Odwołujący się powinien wskazać zaskarżone rozstrzygnięcie oraz zakres w jakim je zaskarża, a także podać, czego się domaga.
  • Jeżeli środek odwoławczy pochodzi od oskarżyciela publicznego, obrońcy lub pełnomocnika, powinien ponadto zawierać wskazanie zarzutów stawianych rozstrzygnięciu oraz uzasadnienie.
  • Odwołujący się może również wskazać nowe fakty lub dowody, jeżeli nie mógł powołać ich w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji.

W środku odwoławczym nie można podnosić zarzutu nieprzeprowadzenia dowodu z urzędu, chyba że okoliczność, która ma być udowodniona, ma istotne znaczenie dla ustalenia, czy został popełniony czyn zabroniony, czy stanowi on przestępstwo i jakie, czy czyn zabroniony został popełniony w warunkach, o których mowa w art. 64 lub art. 65 Kodeksu karnego, lub czy zachodzą warunki do orzeczenia pobytu w zakładzie psychiatrycznym na podstawie art. 93g Kodeksu karnego.

Apelację co do winy uważa się za zwróconą przeciwko całości wyroku. Apelację co do kary uważa się za zwróconą przeciwko całości rozstrzygnięcia o karze i środkach karnych. Apelację co do środka karnego, środka kompensacyjnego albo przepadku uważa się za zwróconą odpowiednio przeciwko całości rozstrzygnięcia o środkach karnych albo o środkach kompensacyjnych albo o przepadku. 

Podstawy odwoławcze

Apelacja karne może się opierać tylko na kilku konkretnych podstawach odwoławczych. Orzeczenie ulega bowiem uchyleniu lub zmianie w razie stwierdzenia:

  • obrazy przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu;
  • obrazy przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w pkt 1, chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu;
  • obrazy przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia;
  • błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia;
  • rażącej niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka.

Ponadto kodeks postępowania karnego przewiduje tzw. bezwzględne przyczyny odwoławcze. Sąd odwoławczy zawsze bierze je pod uwagę z urzędu i ich wystąpienie powoduje uchylenie zaskarżonego orzeczenia. Niezależnie bowiem od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów oraz wpływu uchybienia na treść orzeczenia sąd odwoławczy na posiedzeniu uchyla zaskarżone orzeczenie, jeżeli:

  • w wydaniu orzeczenia brała udział osoba nieuprawniona lub niezdolna do orzekania bądź podlegająca wyłączeniu na podstawie art. 40 k.p.k.;
  • sąd był nienależycie obsadzony lub którykolwiek z jego członków nie był obecny na całej rozprawie;
  • sąd powszechny orzekł w sprawie należącej do właściwości sądu szczególnego albo sąd szczególny orzekł w sprawie należącej do właściwości sądu powszechnego;
  • sąd niższego rzędu orzekł w sprawie należącej do właściwości sądu wyższego rzędu;
  • orzeczono karę, środek karny, środek kompensacyjny lub środek zabezpieczający nieznane ustawie;
  • zapadło z naruszeniem zasady większości głosów lub nie zostało podpisane przez którąkolwiek z osób biorących udział w jego wydaniu;
  • zachodzi sprzeczność w treści orzeczenia, uniemożliwiająca jego wykonanie;
  • zostało wydane pomimo to, że postępowanie karne co do tego samego czynu tej samej osoby zostało już prawomocnie zakończone;
  • zachodzi jedna z okoliczności wyłączających postępowanie, określonych w art. 17 § 1 pkt 5, 6 i 8-11 k.p.k.;
  • oskarżony w postępowaniu sądowym nie miał obrońcy w wypadkach określonych w art. 79 § 1 i 2 oraz art. 80 k.p.k. lub obrońca nie brał udziału w czynnościach, w których jego udział był obowiązkowy;
  • sprawę rozpoznano podczas nieobecności oskarżonego, którego obecność była obowiązkowa.

Pamiętać należy, że uchylenie zaskarżonego orzeczenia z przyczyn wskazanych w trzech ostatnich punktach może nastąpić tylko na korzyść oskarżonego.  W apelacji można też podnosić zarzuty, które nie stanowiły lub nie mogły stanowić przedmiotu zażalenia.